Abstract:

Emâlî Kasidesi Maveraünnehir bölgesi Hanefî/Mâtürîdî alimlerinden Ali b. Osman el-Ûşî (575/1179-80) tarafından telif edilen manzum bir akaid risalesidir. Risâle; kısa, özlü ve veciz üslubuyla kelam tarihinde önemli bir yere sahiptir. Risâlede, İslam İnanç Esasları Mâtürîdî bakış açısıyla 68 beyitte özetlenmiştir. Klasik dönem kelamının konularının ekserisine risalede temas edilmiştir. Bir akaid metni olarak uzun ve teferruat sayılabilecek konulara değinilmemiştir. Ûşî, Emâlî Kasidesi’nde kelâm ilminin konularını yapılan genel tasnife uyarak ilahiyyat, nübüvvet ve sem’iyyat şeklinde ele almıştır. Emâlî Kasidesi telifinden itibaren büyük bir ilgiye mazhar olmuştur. Manzum olarak kaleme alındığından özellikle Osmanlı medreselerinde eğitim öğretim faaliyetlerinde başvurulan temel eserlerdendir. İslam coğrafyasında meşhur olan kaside, uzun yıllar hem ezberlenmiş hem de üzerine sayısız şerh ve haşiyeler yazılmış ve birçok dile çevirilmiştir. Bu çalışmamızda genelde kelam literatürü içerisinde akaid metinleri ve manzum risaleler, özelde ise manzum bir akaid risalesi olan Emâlî Kasidesi muhtevâsı bakımından değerlendirilecektir.

Keywords: