Özet:

Bu araştırmada, Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarının iletişim becerilerine ilişkin tutumlarına etkisi ve bu değişkeni yordama düzeyi ile konuşma kaygılarının etkili iletişim becerilerini açıklama oranı ile bu becerilerin arasındaki ilişki incelenmiştir. Bununla birlikte bu öğretmen adaylarının bu becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yoluyla belirlenmiş olup katılımcılar; 2015-2016 eğitim-öğretim yılında, 2015-2016 akademik yılı güz döneminde Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünde 1, 2, 3 ve 4. sınıfta öğrenim gören 209 öğretmen adayından oluşmaktadır. İlişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilen çalışmanın verilerinin toplanmasında, Yıldız ve Yavuz (2012) tarafından geliştirilen “Etkili Konuşma Ölçeği” ve Sevim (2012) tarafından geliştirilen “Konuşma Kaygısı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde IBM SPSS 23 ve AMOS (Analysis of Moment Structures) 22.0 yazılımları kullanılmıştır. Araştırmadaki betimleyici istatistikler ve demografik değişkenler için merkezi eğilim ve dağılım ölçütleri (frekans, yüzde, ortalama, basıklık ve çarpıklık) hesaplanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçme araçlarına ilişkin doğrulayıcı faktör analizleri ve yapısal eşitlik modeline ilişkin analizler ise AMOS 22.0 yazılımıyla gerçekleştirilmiştir. Yapısal eşitlik modeline ilişkin parametrelerin tahminine ilişkin analizlerde ise maksimum olabilirlik (Maximum Likehood) yöntemi tercih edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen uyum iyiliği değerlerinin değerlendirilmesinde χ2/df, CFI, GFI, TLI, NFI, IFI, RMSEA ve SRMR uyum indeksleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre etkili konuşma becerisinin, konuşma kaygısı tarafından olumsuz yönde ve anlamlı düzeyde yordandığı görülmektedir. Bu modelde konuşma kaygısı ile etkili konuşma değişkenlerine ilişkin parametrelerin istatistiki olarak manidar düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre; etkili konuşma değişkeninin %5’lik kısmının konuşma kaygısı tarafından açıklandığı ve Türkçe öğretmeni adaylarının konuşma kaygılarının etkili konuşma becerisine ilişkin tutumlarını olumsuz yönde ve anlamlı düzeyde yordadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte cinsiyet değişkeni açısından kadın öğretmen adaylarının konuşma kaygılarının daha yüksek olduğu, sınıf değişkeni açısından ise konuşma kaygıları açısından manidar bir farklılık olmadığı görülmüştür. Etkili konuşma becerilerinde ise cinsiyet değişkeni açısından kadın öğretmen adaylarının tutumlarının daha yüksek olduğu, sınıf düzeyi değişkeni açısından ise manidar düzeyde farklılık olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: