Özet:

Bu çalışmanın amacı Bir Bilim Adamının Romanı Mustafa İnan adlı biyografik eserde lider öğretmen özelliklerine yönelik bulguların olduğu varsayımından hareketle lider öğretmen esaslarının hangi özelliklerinin olduğunu tespit ederek bu özellikler doğrultusunda öğretmenlere lider öğretmenlik hakkında katkı sağlamaktır. Çalışmada lider öğretmen özellikleri, alan yazının taranması, ilgili makale, kitapların incelenmesi doğrultusunda araştırmacılar tarafından belirlenip sınıflandırılarak lider öğretmen niteliklerine dair ölçüt oluşturulmuştur. Sınıflandırılan lider öğretmen özellikleri üzerinde iki alan uzmanının görüşü dikkate alınarak gerekli düzeltmeler yapılmış ve ölçüt son şeklini almıştır. Bu ölçütler doğrultusunda iki araştırmacı ayrı ayrı eser üzerinde içerik analizi yapmış, elde edilen veriler de mukayeseli olarak incelenmiştir. Araştırmacılar arasında görüş ayrılıklarının olduğu kodlar üzerine tartışılarak bu kodlar ilgili temaya dahil edilmiş ya da tamamen değerlendirme dışında bırakılmıştır. Araştırmada güvenirliğini sağlamak için, tespit edilen lider öğretmen özelliklerinin eşleştirilen nitelikleri temsil edip etmediğini teyit etmek amacıyla uzman görüşü alınmıştır. İki araştırmacının kodları ile alan uzmanlarının kodları karşılaştırılmıştır. Güvenirliğinin sağlanması için, Miles ve Huberman (1994) ’ın “Görüş Birliği / (Görüş Birliği + Görüş Ayrılığı) x 100” formülü kullanılmıştır. Kodlar arasındaki güvenirlik bu formül kullanılarak 0,78 olarak bulunmuştur. Böylece istenilen düzeyde bir güvenirlik sağlandığı görülmüştür. Araştırma sonucu elde edilen bulgular, araştırmacıların ve alan uzmanının görüşleri doğrultusunda belirlenen temalara göre ayrıştırılmış, eşleştirmelerden doğrudan alıntılar yapılarak lider öğretmen nitelikleri örneklendirilmiştir. Oğuz Atay’ın Bir Bilim Adamının Romanı Mustafa İnan isimli eserde temalara göre ayrıştırılan 12 lider öğretmen niteliğinin farklı frekanslarda toplamda 110 defa yer aldığı görülmüştür. Lider öğretmenin uzmanlık niteliklerinin (45-%40,9), grup içi nitelikleri (40-%36,4) ve bireysel nitelikleri ise (25-%22,7) oranında dağılım göstermiştir. Lider öğretmen nitelikleri detaylı olarak incelendiğinde en az karar alma (inisiyatif), demokratik anlayış niteliğine yer verildiği görülmüştür. Bu iki lider öğretmen niteliğini sırasıyla sistematik yaklaşım, takım liderliği ve takım çalışması, öz güven, sorumluluk bilinci, idari ve teknik gelişim, bilgiyi güncelleme arzusu, öğretmeye açık olma, alan yetkinliği, iletişim nitelikleri izlerken en fazla örnek olma lider öğretmen niteliğine rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: