Abstract:

Yüzlerce yıllık Türk toprağı olan Karabağ, Birinci Dünya Savaşı yıllarından itibaren emperyalist Batı devletlerinin ortak politikalarıyla etnik bir değişim yaşamaya zorlanmıştır. Bu evrede Türkiye, Karabağ’ı yalnız bırakmamış ise de Batılı devletlerin politik baskılarından ötürü istediği ölçüde bölgede etkin olamamıştır. Karabağ sorunundan beslenen Amerika Birleşik Devletleri, Fransa, İran ve Rusya gibi büyük güçlerin yanı sıra Ermenistan da tabiri caizse bu yarayı sürekli kaşıyarak sorunu çeşitlendirme yoluna gitmekte ve daima çözümsüzlükten yana tavır sergilemektedir. Başta Rusya ve İran olmak üzere bölge üzerinde menfaati olan diğer büyük güçler de Karabağ sorununun çözümsüzlüğünün sürekliliği için önemli bir çaba sarf etmektedir. Ermenistan yakın zamanlarda Türkiye’nin barışçıl yaklaşımlarına karşılık vermediği gibi, özellikle Fransa gibi Batılı devletlerin gizli ve açık sosyo-politik destekleriyle hem Türkiye hem de Azerbaycan aleyhine faaliyetlerini sürdürmektedir. Türkiye’nin çözüme en yakın olduğu zamanlarda, ilginç bir şekilde ya bölgede çıkarlarını korumak için ani refleksler veren Batılı devletler ya da onlardan güç alan Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye aleyhinde ani eylemlerde  bulunmakta, barışsızlık yolunda bazı hamlelerde bulunmaktadır. Türkiye ve Azerbaycan dışında, konuyla ilgili devletlerin Karabağ sorununa çözüm üretmekten ziyade, bölgedeki menfaatlerine dayanarak siyasi krizler çıkarmak suretiyle sorunu öteledikleri görülmektedir. Çalışmamızda, bu çözümsüzlükler ve politik açmazlar doğrultusunda Karabağ sorunu tarihsel süreciyle birlikte ele alınarak büyük güçlerin bu konudaki yaklaşımları ve politik tavırları, genel değişkenleriyle birlikte değerlendirilecektir.

Keywords: