Abstract:

XVIII. yüzyılda ortaya çıkan Vahhâbîliğe esin kaynağı olan İbn Teymiyye, İslâm'ı kaynağından uzaklaştırdığını düşündüğü Tasavvûf, panteizm, Kelâm ve Felsefeye karşı mücadele vermiş, köklü ilmî birikime sahip bir karakterdir. Onun fikirlerinden etkilenen Muhammed b. Abulvahhâb, İslâm’ı doğru anlama ve yaşamayı Selefî bakış açısında görerek, yorumsuz bir İslâm anlayışını hayata geçirmeyi amaçlamıştır. Tevhîd için zihinsel planda Allah’ı (c) birlemenin yanında, kişinin eylemleriyle de Allah’ı birlemesini gerekli gören İbn Abulvahhâb, Müslümân toplumlarda yaygın haldeki birçok pratiğin şirkle karıştığına inanmıştır. Yaptığı yeni imân tanımıyla ameli de imândan bir cüz sayan İbn Abulvahhâb, tapınma kategorisine dâhil ettiği geniş bir yelpazedeki insan eylemlerini imân karşıtı küfür, şirk ve bid‘at kavramlarıyla nitelemiştir. Bunun neticesinde, çağdaş İslâm dünyasının vebâsı olan “tekfîr” ve “ötekileştirme” bu anlayışın temel kodları arasına girmiştir. Makalemizde, Suudi Arabistan’da ilk ve ortaöğretim düzeylerinde okutulan “et-Tevhîd” adlı ders kitapları tetkik edilerek, çağdaş Vahhâbîliğin imân esaslarına bakışı ve yorumsuz İslâm anlayışını nasıl ve ne derecede sürdürdüğü tespit edilmeye çalışılmıştır.

Keywords: