Abstract:

Bedri Rahmi Eyüboğlu, 1911-1975 yılları arasında yaşamış bir şairdir. Bir güzel sanat olarak gördüğü şiirin yanında resim sanatıyla da ilgilenmiştir. Hem şair hem de ressam olarak renkleri ve kelimeleri kaynaştırmaya gayret etmiştir. Bu çalışmada şairin bu iki yönünün de ortak paydasında yer alan kadın teması üzerinde durulacaktır. Kadın, şairin kendi hayatında adeta bir ilham kaynağı olarak değer bulurken, kadının toplum hayatındaki rolü ve değeri de şairce bir duyarlılıkla değerlendirilmiş ve ikinci plana atılmamıştır. Bu dikkatle “Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun Şiirlerinde Kadın” başlığı altında şairin kadını ele alan şiirleri incelenecektir. Şiirin birden çok güzel sanatla ilişki içinde olmamasının bir kayıp olacağını düşünen şair, şiirinin merkezine bu düşünceyle pek çok farklı unsuru yerleştirir. Çocukluk yıllarından beri tanıdığı Anadolu coğrafyası ve insanı onun şiirinin temel noktalarından biri olur. Bedri Rahmi’nin sanatına kaynaklık eden diğer önemli unsurlar ise halk kültürü, tabiat ve kadındır. Bu noktadan hareketle Bedri Rahmi şiirinin önemli kaynaklarından biri olan kadının incelenmesinin gerekli hâle geldiği söylenebilir. Bu çalışmanın amacı Bedri Rahmi’nin şiirlerinde kadının nasıl işlendiğini ele almaktır. Kadının gerek bireysel gerekse toplumsal bir figür olarak şairin hayatında nasıl bir yerde bulunduğu, sanatçı bakış açısıyla bunun şiirlere nasıl yansıtıldığı ele alınmaya çalışılacaktır. Çalışmada şairin bütün şiirlerinin toplandığı “Dol Karabakır Dol” kitabı temel kaynak olarak kullanılmıştır. Şairin bütün şiirleri tek tek okunup değerlendirilmiş ve kadının ele alındığı şiirler (Güzel ile Faydalı, Yıkansın Gözlerim Yıkansın, Oğlum Mehmed’e Evlerimizi Takdim Ederim, Hele Bir Başlasın, Yeşil, Keklik Simalı, Trabzon Deyince, Elemtere Fiş, Karadut, Karadut 2, Sitem, Kara Sevda, Kul Köle, Eren’e Mektup, Tadım Benim, Karabiber, Sabah, Meseledir, Sevda Üstüne, Susadım, Dişi Oğlu Dişi, Mor Gelin, Çıkmaz, İnsan Kasidesi, Bahçeler Dolusu, Sakal Makal Yahut Aferin Ahmet Bu Yolda Devam Et, Kırk Odalı Konak, Bir Şahit Aranıyor, Hizmetçiler, Talaslı, Akıl ile Gözün Hikâyesi, Körpe Gelin, Bir Porsiyon Dünya, Yazma Destanı, Denizli Destanı, Sabır ile Koruk, Kağıtsız-Kalemsiz, İstanbul Destanı) makaleye kaynak olacak şekilde sınıflandırılmıştır. Bunun yanı sıra bizzat şair tarafından kendi sanat ve şiir anlayışının değerlendirildiği Kardeş Mektupları, İnsan Kokusu, Deli Fişek, Tezek kitaplarından da faydalanılmıştır. Şairin şiirleri üzerine yapılmış çalışmalar vardır. Bunların en önemlilerinden biri R. Melih Erzen’in yaptığı doktora tezidir. Ancak yaptığımız bu çalışmada kadın daha ön plana çıkartılarak, şairin de hayatında yaptığı gibi, hayatın merkezine alınarak incelenmiştir. Öncelikle şairin sanatı belirleyen tabiat, halk kültürü ve kadın unsurları üzerine kısa değerlendirmeler yapılmıştır. Sonrasında ise kadının; kadın ve güzellik, kadın ve aşk, toplum hayatındaki kadın, Anadolu ve kadın, şehirde yaşayan kadın başlıkları altında değerlendirmesi yapılmıştır. Bedri Rahmi Eyüboğlu, Türk şiirine Anadolu’yu ve onun farklı renklerini taşıyan şairlerden biridir. Coğrafyaya karşı gösterdiği bu duyarlılığın yanına kadına karşı gösterdiği duyarlılığı da eklemek gerekir. Şahsi hayatında yaşadığı aşklarla da kendisinden söz ettiren şair, şiirinde de kadını farklı boyutlarıyla ele almaktan çekinmez. Bedri Rahmi Eyüboğlu 1930’lu yıllarda başladığı şiir yolculuğunda halk kültürünü ve sanatlarını kullanmayı kendine bir rehber edinen bir sanatçıdır. Şiirin de resim, heykel, müzik gibi bir güzel sanat olduğu ve bütün sanatların birbirleriyle ilişki içinde olması gerektiği düşüncesindedir. Bu düşüncesi ve kendisinin aynı zamanda bir ressam olması dolayısıyla şiirlerinde özellikle resim sanatının etkilerini görmek mümkündür. Kadın onun hassas olduğu bir diğer konu olarak belirlenebilir. Halk kültürüne yakınlığı, Anadolu’yu ve Anadolu insanını yakından tanıması kadın meselesine de yaklaşımını şekillendirir. Anadolu’daki kadının e

Keywords: