Abstract:

Türk edebiyatında şiir geleneği eski ve güçlü olmasına rağmen şiirin teorisi üzerine yapılan çalışmaların tarihi oldukça yeni sayılır. Bu bağlamda ilk örneklerine 1940’lı yıllardan sonra rastlanan bireysel, sistematik, bütünlükçü ve tutarlı poetikalara varmak yaklaşık yüzyıllık bir modernleşme sürecini gerektirir. Çünkü hem tam anlamıyla modern, kentli, bireyselliğinin bilincine varmış toplumsal bir dokunun oluşmaması hem de gelenek-modernlik (eski-yeni, Doğu-Batı) karşıtlığına angaje bir edebiyat ve sanat atmosferinin varlığı, şiir teorisi/poetika tartışmalarının yüzyıl boyunca bireysellikten çok; topluluklar üzerinden yürüyen tepkisel değerlendirmeler biçiminde cereyan etmesine neden olur. Bu sebeple Salah Birsel’in Türk edebiyatındaki ilk poetika denemesi olarak değerlendirilebilecek Şiirin İlkeleri adlı çalışması sadece kendi edebi serencamı açısından değil, Türk şiirinin modernleşme tarihi açısından da oldukça önemli bir metindir. Bu avangart metinde şiirin üslup özelliklerine, geleneğe yaklaşımına, güncelle olan ilişkisine, felsefi boyutuna; kısacası içeriğine ve biçimine dair düşüncelerini dile getiren Salah Birsel; bir sorgulama içeren, zekayı önceleyen, yapısal anlamda tam, özgün, derinliği olan, üslubu ve kelime işçiliğini önemseyen bir şiir anlayışını savunur. Bu poetik girişim, aynı zamanda Salah Birsel’in dönemin edebi, sosyal ve kültürel atmosferini iyi gözlemlediğini, Türk şiirindeki modernleşme çabalarını da iyi kavradığını gösterir. Çünkü Şiirin İlkeleri, kendisinden yaklaşık 10 yıl sonra ortaya çıkacak ve Türk şiirinde modernleşmenin en önemli aşaması olarak kabul edilecek II. Yeni şiirine dair ipuçları vermesi bakımından da üzerinde ciddiyetle durulmayı hak eden bir metindir.

Keywords: