Abstract:

Toplumsal hayatta düzen, istikrarlı ve öngörülebilir davranışları içinde barındıran bir yaşama biçimidir. Tarih boyunca insanlar, her zaman bir düzen içerisinde olmak istemişlerdir. Çünkü insanlar, öngörülebilir davranışları içeren güvenli bir ortamda yaşamlarını geçirmeyi tercih etmektedirler. Thomas Hobbes, “homo homini lupus” derken güvenliği ve insanların toplumsal bir düzen olmaksızın birbirlerine güvenmemeleri gerektiğini ifade etmiştir. Bu bakımdan insanlar, ilk önce kişisel, sonra ailesel, daha sonra ise toplumsal bir güvenlik arayışı içinde olmuşlardır. Güvenli bir siyasal düzen sağlandıktan sonra ise insanlar refah, ahlak, bilim gibi değerleri düşünmeye başlamışlardır. Refah, insanların sadece yaşamlarını idame ettirebilmesini değil, aynı zamanda belirli bir yaşam kalitesinde yaşamalarını ifade etmektedir. Toplumsal refah ise içinde yaşanılan toplumun yaşam kalitesindeki seviyeyi belirtmektedir. Toplumsal refahın ana belirleyici unsuru ise devletlerdir. Devletler gelişmişlik düzeyi ile kendi halkının yaşam kalitesini yükseltme amacını taşımaktadır. Toplumsal refah ile ilişkili olarak toplum hayatı şekillenmekte ve toplum hayatı da insanların düşünceleri üzerinde etkili olmaktadır. Siyasal düzen ve toplumsal refah, insanların hayata bakışları ve olaylara yaklaşımları konusunda son derece etkili olmuştur. Siyasal düzenin ve refahın olduğu ortamda insanlar siyasete, ahlaka, bilime vb. farklı bir yaklaşım belirlerken siyasal düzenin ve refahın olmadığı ortamda insanlar, çok daha farklı bir yaklaşım benimsemişlerdir. Bu çalışmanın amacı, siyasal düzeni ve toplumsal refahı göz önünde bulundurarak “ahlak anlayışımızın içinde yaşadığımız toplumun şartları bakımından şekillenip şekillenmediği” sorusunun cevabını aramaktır. İlk olarak, siyasal düzen ve toplumsal refahın kavramsal bir incelemesi yapılacaktır. İkinci olarak, ele alınan düşünürler olan Kınalızade Ali Efendi’nin yaşadığı Osmanlı Devleti’nin ve Niccolo Machiavelli’nin yaşadığı İtalya’nın durumları ele alınacaktır. Son bölümde ise örnek teşkil etmesi açısından aynı çağda fakat siyasal düzeni ve toplumsal refahı farklı olan devletlerde yaşamış Kınalızade Ali Efendi’nin ve Niccolo Machiavelli’nin ahlak felsefeleri karşılaştırmalı olarak incelenecektir. 

Keywords: