Abstract:

Fransız yazar Alain Robbe-Grillet’nin Djinn, Un trou rouge entre les pavés disjoints başlıklı romanı sözlüksel alan açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Romanın öne çıkan özelliklerinden biri bir dilbilgisi kitabı olarak kurgulanmış olmasıdır. Toplam sekiz bölümden oluşan romanın her bir bölümü ayrı bir Fransızca dilbilgisi konusunu işleyecek şekilde oluşturulmuştur. Bunun yanı sıra Fransızca sözcük dağarcığının geliştirilmesi amacıyla yazar hemen her bölümde, ana izleğe uygun sözlükbirimlere yer vererek sözlüksel alan kavramını işlemiştir. Bu çalışmada, Berke Vardar’ın yöntem ve kavramları benimsenerek sözlüksel alanların çevirisi ele alınacaktır. Vardar’a göre dilsel alanda 3 ana katman vardır: kavramsal alan, sözlüksel alan ve anlamsal alan. Bu çalışma kapsamında sözlüksel alan incelemesinden yola çıkılacaktır. Yapıt içerisinde sözlüksel birimler ilgili kavramsal, sözlüksel ve anlamsal alanlar açısından incelenecektir. Ardından, saptanan sözlüksel alanların varış metnine aktarımında rol oynayan parametreler irdelenecektir. Romanın hedef kitlesinin ve yazılış amacının sınırlarının bu denli belirgin bir şekilde çizilmiş olması bir anlamda çeviri edimini de sınırlayacaktır. Söz konusu çevirinin zorlu yapısı düşünüldüğünde bu inceleme, çevirinin ve çevirmenin sınırlarına dair kimi saptamalarda bulunulmasına imkân sağlayacaktır. Yapıtın bu karmaşık kurgusu göz önüne alındığında çevirisi de farklı stratejiler gerektirecektir. Çeviri çıkış kültürü odaklı ya da varış kültürü odaklı olacaktır. Varış kültürü odaklı olduğu taktirde çevirmenin karşısına iki seçenek çıkacaktır: Ya eşdeğerli bir çeviri yapma yoluna gidecektir, ya da uyarlama seçeneğine yönelecektir.

Keywords: