Abstract:

Mesnevi, her beyit kendi arasında uyaklandığı için şairlerin duygu ve düşüncelerini en iyi şekilde aktarma imkânı veren nazım biçimidir. Bu nazım biçimiyle kaleme alınan eserlerde aşk, dinî tasavvufî ve ahlakî konular işlenmiş okuyucuya ders verme, öğüt verme, yani okuyucuyu eğitme amaçlanmıştır. Yedi Gülşen de 19. yüzyılın ilk yarısında Hokand Hanlığı’nda Muhammed Şerif tarafından kaleme alınmış öğretici bir mesnevidir. İçerisinde yer alan öykülerle Türk dili ve edebiyatı eğitiminde birçok açıdan eğitim programlarında kullanılabilecek, geçerliliğini her devirde koruyan öğütlere sahip olan önemli bir edebî eserdir. Mesnevide onun esasını oluşturan yedi öykü bulunmaktadır. Öykülerin girişinde yer alan mensur bölümlerde öykünün ana konusu açıklanmaktadır. Açıklamalardan sonra anlatılan öykü ile konu pekiştirilerek okuyucunun ders çıkarması beklenmektedir. Eser, özellikle yönetici sınıfına devlet yönetimi ve halkla ilişkilerinin nasıl olması gerektiği hakkında öğütler içermektedir. Bu yönüyle mesnevi bir öğüt kitabı olmanın yanında siyasetname özelliği de göstermektedir. Mesnevide salık verilen ve sakınılması istenen adalet, sevgi, cömertlik, iyilik, dostluk, kibir, cimrilik gibi değerler bugün MEB tarafından belirlenmiş kök değerler ile uyumludur. Bu açıdan mesnevide yer alan öyküler ortaöğretim ders programında “örnek olay incelemesi” yöntemiyle değerlendirilebilecek metinlerdir. Bu çalışmada öykülerin özetlerinden sonra özgün metinlerine de yer verilmiş ve birer örnek olay olarak hangi değerleri barındırdıkları tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler Yedi Gülşen, Türk dili ve edebiyatı eğitimi, örnek olay, mesnevi, Çağatay Türkçesi.

Keywords: