Kullanım Kılavuzu
Neden sadece 3 sonuç görüntüleyebiliyorum?
Sadece üye olan kurumların ağından bağlandığınız da tüm sonuçları görüntüleyebilirsiniz. Üye olmayan kurumlar için kurum yetkililerinin başvurması durumunda 1 aylık ücretsiz deneme sürümü açmaktayız.
Benim olmayan çok sonuç geliyor?
Birçok kaynakça da atıflar "Soyad, İ" olarak gösterildiği için özellikle Soyad ve isminin baş harfi aynı olan akademisyenlerin atıfları zaman zaman karışabilmektedir. Bu sorun tüm dünyadaki atıf dizinlerinin sıkça karşılaştığı bir sorundur.
Sadece ilgili makaleme yapılan atıfları nasıl görebilirim?
Makalenizin ismini arattıktan sonra detaylar kısmına bastığınız anda seçtiğiniz makaleye yapılan atıfları görebilirsiniz.
 Görüntüleme 935
 İndirme 121
Eski Uygur Türkçesi Metinlerinde Dinî Bir Terim: Ärdöktäg
2019
Dergi:  
ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (TÜRKLAD)
Yazar:  
Özet:

II. Köktürk Kağanlığı’nın siyasi ve kültürel ardılı olan Uygurlar, tarım ve ticaret gibi faaliyetlerle çeşitli kültürlerle temasa geçip geliştirdikleri kültür düzeyiyle, yaşadıkları coğrafyada önemli konumlara sahip olmuşlardır.  Temasa geçtikleri halklar üzerine derin etkiler bırakan Uygurlar, bu doğrultuda özellikle din temelinde geliştirdikleri edebî ürünlerle Türk diline zenginlik katmıştır. Sırasıyla Budizm, Manihaizm, Hıristiyanlık ve İslamiyet gibi din ve öğretileri benimseyen Uygurlar, bu din ve öğretiler doğrultusunda özellikle Budizm ve Manihaizmin felsefesini anlatan kavramları Türkçeleştirme arayışına giren Uygur rahipleri sayesinde, bu öğretilere ait yabancı dinî terimleri çeşitli yöntemler kullanarak Türkçeleştirmiştir.  Bu yöntemler arasında, ilgili dinî terimleri Eski Türk inancına ait kavramlar kullanarak aktarma, Türkçe karşılık üretme ve eş anlamlı Türkçe kelime ile yabancı dinî terimi bir arada kullanmak gelmektedir. Türk dilinin yazılı olarak tanıklandığı Orhon Türkçesi döneminde “devlet” ve “halkı” merkeze alan söylev nitelikli söz varlığı görülmekteyken Eski Uygur Türkçesi döneminde felsefî düşünce boyutunu yansıtan söz varlığı yer almaktadır.  Türk dilinin Budizm ve Manihaizm gibi felsefî öğretileri anlatabilme kudretine sahip olması, bu dilin işlenmişliğini göstergesi bakımından dikkate değerdir. Bu doğrultuda, ilk kez Eski Uygur Türkçesi döneminde Budizmin temel felsefesini anlatan Altun Yaruk vb. metinler yoluyla tanıkladığımız ärdöktäg ifadesi, Türk dilinin dinî terminolojisi içerisinde yer alan terimlerden biridir.  Budizm içerisinde “varlığın asıl yönü, özü” anlamına gelen bu terim, ancak Buda tarafından elde edilecek fark ediş uyanışına işaret etmektedir. Bu çalışma ile Eski Uygur Türkçesi metinlerinde tanıklanan ärdöktäg ifadesinin sahip olduğu kavramsal ve dilsel değere değinilerek ilgili terimin tanıklandığı metinler doğrultusunda Budizm içerisinde terimin sahip olduğu önem yansıtılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Eski̇ Uygur Turkcesi̇ Meti̇nleri̇nde Di̇nî Bi̇r Teri̇m: Ärdoktäg
2019
Yazar:  
Özet:

and II. The Uighurs, who are the political and cultural followers of Köktürk Kağanlığı, have had important positions in the geography in which they live, with activities such as agriculture and trade, contacting and developing different cultures.  The Uighurs, who have left profound influence on the peoples they have contacted, have added wealth to the Turkish language with literary products they have developed especially on the basis of religion. The Uighur who adopted religions and doctrines such as Buddhism, Manichism, Christianity and Islamism, according to these religions and doctrines, thanks to the Uighur priests who entered the search for the Turkishalization of the concepts that describe the philosophy of Buddhism and Manichism, the foreign religious terms of these doctrines have Turkishalized using various methods. Among these methods, the relevant religious terms are transmitted using the concepts belonging to Ancient Turkish faith, producing Turkish correspondence and using the equivalent Turkish word and the foreign religious term together. In the Orhon Turkish period in which the Turkish language is written, the "state" and "people" are in the center of the word-qualitative existence, while in the Old Uyghur Turkish period there is a word-qualitative existence that reflects the philosophical dimension of thought.  The fact that the Turkish language has the power to speak the philosophical teachings such as Buddhism and Manichism is worth considering in terms of indicating the processing of this language. In this direction, for the first time in the ancient Uyghur Turkish period, Altun Yaruk etc. described the basic philosophy of Buddhism. The erdöktäg expression we present through texts is one of the terms in the religious terminology of the Turkish language.  In Buddhism, this term, which means “the main aspect, the essence of existence”, only indicates the awakening of the perception that will be achieved by Buddha. This study will try to reflect the importance of the term in the Buddhism according to the texts the conceptual and linguistic value of the erdöktäg expression which is testified in the ancient Uyghur Turkish texts.

Atıf Yapanlar
Bilgi: Bu yayına herhangi bir atıf yapılmamıştır.
Benzer Makaleler






ULUSLARARASI TÜRK LEHÇE ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (TÜRKLAD)

Alan :   Filoloji

Dergi Türü :   Uluslararası

Metrikler
Makale : 256
Atıf : 199
© 2015-2024 Sobiad Atıf Dizini