Özet:

Tarih boyunca zengin kültürü, renkli sosyal yapısı ve canlı bir ekonomisi bulunan Maraş, ardı ardına gelen savaşlar sonucu büyük çöküntü yaşamıştır. I.Dünya Savaşı akabinde önce İngilizlerin ardından Fransızların Maraş’ı işgali ve sonrası yaşanan olaylar sosyal ve ekonomik çöküntüyü iyice artırmıştır. Maraş şehri, 1920 yılının başlarında savaşın ve işgallerin etkisiyle harap bir durumdadır. Şehrin önemli bir bölümü ve özellikle yerleşim alanları yanmış ve yıkılmış halde savaşın etkilerini uzun süre üzerinde taşımıştır. Milli Mücadele dönemindeki insan kaybı ve maddi kayıpların beraberinde getirdiği yaralarını sarmaya çalışan Maraş’ta, sosyokültürel yapının değişim ve dönüşümü bir hayli yavaş olmuştur. TBMM’nin hazırladığı 20 Ocak 1921 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda idari teşkilatta bir takım düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler çerçevesinde bağımsız bir sancak olan Maraş, vilayet haline getirilmiştir. Cumhuriyet ilan edilmeden önce küçük bir Anadolu şehri olan Maraş geleneksel ekonomik yapının muhafaza edilmesi ve devlet yatırımlarından yeterince yararlanamaması, ulaşım imkânlarının yetersizliği ve büyük sermaye sahiplerinin olmayışı şehrin gelişmesini olumsuz etkilemiştir. Cumhuriyet dönemine böylesi bir ekonomik yapı ve azalmış bir nüfusla giren Maraş’ın sosyal ve ekonomik yaşamının yeniden canlanması için uzunca bir süre gerekmiştir. Şehrin sosyokültürel ve ekonomik açıdan kendine gelişi ve toparlanmaya başlaması esas itibariyle 1950’li yıllarda başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, milli mücadele sonrasında Maraş’ın sosyo-kültürel ve ekonomik gelişme sürecini ortaya koymaktır.1920–1950 arasını kapsayan bu dönem ele alınırken birinci elden kaynaklardan önemli ölçüde istifade edilmiştir. Başta Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri olmak üzere süreli yayınlar, konu ile ilgili bilimsel araştırmalar, yıllıklar ve ansiklopedilerden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler: