Özet:

Bu araştırmanın amacı, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sosyalleşme davranışlarına ilişkin görüşlerini belirleyerek, bu görüşler ile cinsiyet, okul türü ve branş değişkenleri arasında anlamlı fark olup olmadığını belirlemeye çalışmaktır. Bununla birlikte, ilkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile örgütsel sosyalleşme davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu araştırmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Erzurum ili Yakutiye ilçesinde görevli 384 ilkokul ve ortaokul öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Araştırma verilerini toplamak için DiPaola, Tarter ve Hoy (2005) tarafından geliştirilen, Türkçe'ye uyarlaması ile geçerlik ve güvenirliği Taştan ve Yılmaz (2008) tarafından yapılan “Örgütsel Vatandaşlık Ölçeği” ile Erdoğan (2012) tarafından geliştirilen “Örgütsel Sosyalleşme Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde SPSS 22.0 paket programından yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık davranışlarına ilişkin görüşleri ile cinsiyetleri, okul türü ve branşları arasında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sosyalleşme davranışlarına ilişkin görüşleri ile cinsiyetleri arasında “örgüt dili ve tarihi” boyutunda erkek öğretmenler lehine; okul türü arasında “kişilerarası ilişkiler”, “örgüt dili ve tarihi”, “örgüt politikası”, “amaç ve değerlere uyum”  boyutları ve örgütsel sosyalleşmenin toplamında ilkokul öğretmenleri lehine; branşları arasında “mesleki yeterlik” boyutu dışında bütün boyutlarda ve örgütsel sosyalleşmenin toplamında sınıf öğretmenleri lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sosyalleşme tutumları (alt boyutlar toplamı) arasında orta düzeyde pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca; “kişilerarası ilişkiler” ile “amaç ve değerlere uyum” değişkenleri birlikte, örgütsel vatandaşlığı anlamlı bir şekilde yordadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: