Özet:

Başlangıçların / Girişlerin incelenmesi, araştırmacının metnin girişi üzerinden metinleri analiz etmesine yardımcı olan önemli eleştirel çalışmalardan biri haline gelmiş ve bu durum el-Atebât (Girişler) adı verilen kitabın müellif tarafından yazılmasından sonra meydana gelmiştir. Ancak birçok çalışma diğer başlangıçlarla ilgili olarak araştırmayı genişletmemiştir. Metni anlamak ve okuyucuyu yönlendirmek için çok önemli bir aşamaya taşınan söz konusu bu giriş söylemi örneği nedeniyle Katar Üniversitesi’nde genel olarak giriş söylemi üzerine çalışmak adına bir araştırma hibesinin parçası olarak bu araştırmayı ele aldık. Onu özellikle eleştirel giriş söylemi bağlamında ayırdık, çünkü bunu Katar nesrinin kimliğini belirleme hususunda önemli bir olgu olarak gördük. Bu çalışmada birçok öykünün mukaddimelerine yer verilmiş ve bu durum öyküleri yazma noktasında yaşanılan nesri tecrübenin arasında kabul edilmektedir. Böylece metin, yaratıcı kimliğinin yanı sıra ulusal kimliğini de yaratıcı, sosyal ve mirasî referanslarından bazılarını ortaya koyarak belirler. Bu nedenle, Giriş konusu ve metin girişlerinin incelenmesi hususu, eleştirmenlerin o zamandan beri analitik bileşenleri (eleştirel giriş dâhil) üzerine seksenli yılların ortalarından şimdiye dek Giriş yaklaşımının kurucusu olarak addedilen G. Genette’nin de aralarında olduğu teorik ve uygulamalı bir hareket olarak bilinen Batı eleştiri sistemi içindeki en önemli yeni eleştirel araştırmalar arasındadır. Bu eleştirel olgunun geçen yüzyılın 90’lı yılların başlarında Arap eleştiri sistemine taşınmasından sonra, metnin girişlerinin sorgulanması ve ilk girişlerinden okunması gerekliğinin farkında olarak metin girişleri üzerinde çalışan ciddi çalışmalar ortaya çıkmaya başladı, Özellikle başlık, ithaflar ve kapak fotoğrafları üzerinde çok sayıda araştırma yapıldı. Ancak genel olarak giriş ve özelde eleştirel giriş yaklaşımı, bir yandan konunun yeniliği, diğer yandan araştırmaya ilgi eksikliği nedeniyle eleştirel çalışmalara pek ilgi görmemiştir. Kitabın bir bölümünde bu girişlerin analitik örneklerini sunmadan teorik yönü gözden geçiren ayrı kısım bulunmaktadır. Konunun öneminden dolayı Arap eleştiri sistemi bünyesinde bu girişlerden birini seçerek Arap okuyucuya giriş poetikası açısından yeni bir yaklaşım sunmaya çalıştık. Bununla belirli yaratıcı metinlere eşlik eden eleştirel girişleri kast etmekteyiz. Eleştirel yaklaşımı ele aldıktan sonra sıra tanıtımlarını inceleyeceğimiz edebi eserlerin seçimine geldi ve seçim, son yıllarda edebi bir yaratılış noktasında Arapça içinde özellikle de kısa öykü içinde bir anlatı birikimi yaşayan Katar nesrine hakkında gerçekleşti. Beraberindeki bazı kritik tanıtımların sayesinde üzerinde çalışmak istediğimiz metinlerin seçimi sağlandı. G. Genette hakkında bilgi vermek gerekirse Genette, bir Fransız yazın kuramcısıdır. Kendisini yapısalcı hareket ve Rolan Barthes ile Claude Lévi-Strauss gibi kuramcılara yakın görür. Bunlardan “bricolage” kavramını aldı. Retorik söz dağarcığının edebi eleştiri alanına yeniden kazandırılmasına büyük katkıda bulundu. Kendisi, “Yeni Eleştiri Akımı’nın en önemli temsilcileri arasındadır. “Figures” ismiyle yayımladığı edebiyat kuramlarıyla büyük bir ilgi gördü. Anlatı yöntembilimini oluşturarak yazınbilimin bilimsel niteliğini yükselttiği bunlardan üçüncüsünün Narrative Discourse: An Essay on Method başlığıyla İngilizcede yayımlanması ile teorileri dünya çapında kabul gördü. Anlatıbilim, Genette’den önce bir çalışma alanı olarak kurulmuş olsa da, anlatının evrenselleşen işleyişini betimlemek için bir terminoloji geliştirmiştir. Metinlerarasılık üzerine yaptığı çalışmalara edebiyat araştırmaları alanında hâlâ her yerde atıfta bulunulmaktadır. Genette'in sınıflandırmaları titizlikle formüle edilmişti ve tipoloji konusundaki yeteneği ona genel olarak poetika ve özel olarak anlatıbilim bilim adamları arasında yaygın bir itibar kazandırdı. Bir yazar ve öğretmen olan Genette, şu anda Sorbonne’da Fransız edebiyatı profesörü ve École normale supérieure’de kıdemli öğretim görevlisidir. Bu araştırma, konuyla ilgili kendisinden önce gelen, genel olarak girişe ya da sadece klasik eleştiri hususunda girişe yaklaşan çalışmalara dayanmaktadır. Bu araştırmada kullanılan yaklaşım ise, (G. Genette) tarafından poetika üzerine eleştirel projesinde, özellikle de Girişler adlı kitabında metin girişlerini anlamak için açıklayıcı bir yaklaşım olarak temellendirilen girişler poetikası yaklaşımından ayrılmayacaktır.

Anahtar Kelimeler: