Özet:

Kırgız tarihi, özellikle XIX. yüzyılın sonu ve XX. yüzyılın başına kadar olan dönemi, genelde yabancı bilim adamları tarafından araştırılmıştır. Fakat bu araştırmaların halka yeterinceulaştığı söylenemez. Böylece milletin tarih ilmî konulsundaki gelişmelerden ve yeniliklerden fazla haberi olmamıştır. Bu nedenle Kırgız halkı, tarihle ilgilibilgi ihtiyacınıını daha çok şecere ve rivayetlerle gidermeye çalışmıştır. Bunlar, sözlü rivayetlerin temelini oluşturmaktaydı. Resmi Kırgız tarihinin ilk yazarı olarak Osmonaalı Sıdık uulu tanınır. Onun çocukluk dönemi, “Kırgız tarihi hiçyazılmamıştır” gibi küçümseyici ifadelerin ezikliği altında geçmiştir. Bu sebeple, hayatını Kırgız tarihini yazmaya adayan Sıdık uulu, tarihçiliğe yönelmiş ve yaptığı ilmî araştırmalarının meyvesi olarak Kırgız tarihiyle ilgili iki eseri vücuda getirmiştir. BöyleceKırgız tarihinin ilk kitabını yayımlayan kişi unvanını da o kazanmış. Siyasi baskıdan dolayı vatanını, ailesini ve çalıştığı işini bırakıp da başka ülkeye kaçmak zorunda kalması, onun tarihçilik mesleğine ters tesir etmistir. İki eser vücuda getiren eğitimli bir insana ideolojik durumdan dolayı baskı yapılmıştır. Onun eserleri Sovyet sistemine karşı yazılmıştır görüşü sonucunda kapalı arşive atılmıştır. Müellifine ise zengin tabakayı (bay-zengin ve Manapları) desteklemiştir suç atılmakla milletine, toprağına, vatanına bir daha dönemez şartı konmuştur. Bundan dolayı Osmonaalı Sıdıkov ve onun eserleri 1890 yıllarına kadar toplum için ters bir görüş olarak algılanagelmiştir. Daha sonra zaman geçtikçe onun eserlerine ilgi artmasıyla Osmonaalı Sıdıkov’un geçmişi ve eserleri hakkında gün ışığına çıkmamış olan meseleler hala çoktur.Ancak Sıdık uulu yayımladığı iki eserinden sonra, tarihçilik mesleğini sürdürmemiştir. Ne var ki Kırgız tarihçiliğinin önderi olan bu insanın neden mesleğini bıraktığı konusu hâlâ cevaplanması gereken açık soru olarak ortada durmaktadır.

Anahtar Kelimeler: