Özet:

Arapların kendilerine has ilimlerinden biri olan şiir, kafiyeli, vezinli bir söz olmaktan öte onların ruhi faaliyetlerinin muhteşem bir sonucudur. Arap şiirinin ilk defa nasıl teşekkül ettiği, nasıl düzenli bir şekil aldığı kesin olarak bilinememekle birlikte M. VI. yüzyıl başlarında bütün kabilelerin bildiği ortak bir dil hâlini alışı hususunda araştırmacılar hemfikirdirler. Cahiliye devrinden Hicret’in ilk yıllarına kadar Arap şiirindeki tarihi süreçte ilk örneklerini Muallakat adı verilen muhtelif yedi şiirde bulduğumuz kaside ise Arap edebiyatının ilk ve en köklü nazım şeklidir. Kaside; methiye, hiciv, iftihar ve tasvir olmak üzere dört temel konuyu işlemiş; İslam’ın inanç ve ahlak prensipleri ile çelişen temalar zamanla yerini Kuran’dan mülhem İslami değerlere bırakmıştır. İşlediği konu bakımından diğer kasidelerden ayrılıp kendi başlarına müstakil bir eser hüviyetinde olan Kaside-i Bürde’ler ise Hz. Peygamber’i methetmek maksadıyla yazılan eserlerdir ve bu eserlerin Hz. Peygamber sevgisini ifade etmede adeta bir ibadet telakki edilmesi edebiyatımızda birçok tercüme, şerh ve tahmislerinin kaleme alınmasına vesile olmuştur. Cahiliye dönemi kültürünün izlerine birçok eserde olduğu gibi Kaside-i Bürde Tercümeleri’nde de rastlamak mümkündür. Zira Cahiliye kavramı ve Cahiliye dönemi, yaşanmış bitmiş bir tarihi süreci değil bir kültürü temsil etmektedir. Bu nedenle bu çalışmada Cahiliye kültürünün dikkat çekici özellikleri araştırılmış, Arapların siyasi ve sosyal hayatlarına yön veren örf ve âdetleri Kaside-i Bürde Tercümelerinde incelenmiştir. Şurası bir gerçektir ki medeniyetler arası kültür ticaretinin somut birer delilleri olan tercümeler birçok kültürde olduğu gibi Arap ve Türk kültürü arasında da köprü vazifesini yerine getirmiştir. Anahtar Kelimeler: Cahiliye, Kaside, Kaside-i Bürde Tercümeleri, Gelenek, Medeniyet.

Anahtar Kelimeler: