Özet:

Milattan önce V. yüzyıla kadar uzanan, Arap edebiyatının en parlak devrini oluşturan Cahiliye devri şiiri kaside, Arap şiirinin bilinen ilk ve en köklü nazım şeklidir. Kaside, Muallekat adı verilen ilk örneklerinden başlayarak edebiyatımıza intikal edinceye kadar birçok tecrübe geçirmiştir. Kaside-i bürde ve kaside-i bür'eler ise işlediği konu bakımından diğer kasidelerden ayrılıp kendi başlarına müstakil bir eser olma hüviyeti gösterirler. Adındaki ihtilaf yüzünden daima birbiriyle karıştırılan bu kasidelerden adını "bürde" isimli Cahiliye devrinden beri Arapların büründüğü ve yatarken örtündükleri bir çeşit yün hırkadan alan Kaside-i Bürde Ka‘b b. Züheyr'in Hz. Muhammed için yazdığı ünlü kasideye verdiği isimdir. Üzerinde çalıştığımız Said Paşa'nın Kaside-i Bürde'si de dahil olmak üzere diğer birtakım Kaside-i Bürde'ler ise Mısırlı Sûfî ve şair Muhammed b. Said el-Busîrî'nin Hz. Peygamber için yazdığı kasideler olupKaside-i Bür'e diye anılmakta ancak literatürde Kasidetü'l-Bürde diye tanınmaktadır. Busîrî'nin yazdığı El-Kevâkibü'd - düriyye Fi Medhi Hayri'l-Beriyye adını verdiği bu eserinin edebîyatımızda birçok tercüme, şerh ve tahmisleri bulunmaktadır. Diyarbakırlı Said Paşa'nın Kaside-i Bürde Tahmisi de bunlardan biridir. Sanatkâr bir aileye mensup olan, kâtiplik, mutasarrıflık gibi değişik devlet hizmetlerinde bulunan Said Paşa,bu görevleri yanında özellikle şiir üzerinde emek sarfetmiş, Busîrî'nin eserini üç dilde tahmis etmiştir. Birçok şairin Hz. Peygamber'in şefaatine nail olma düşüncesiyle yola çıktığı ve bir ibadet telakki ettiği Türkçe eserler, aynı mevzuları ana hatları paylaşmalarına rağmen şairlerin kültür seviyeleri, hayata bakış açıları ve şairlikleri güç ve kudreti nispetinde farklılıklar göstermektedir. Kendi kendini yetiştirmiş, uzak bir vilayette yaşamakla birlikte eserleri ve şiirleriyle kendini kabul ettirmiş dürüst bir devlet adamı olan Said Paşa da Hz. Peygamber sevgisini derinden yaşamış, bu tahmisiyle Kaside-i Bürde vadisinde eser veren şairler kervanına katılmıştır.

Anahtar Kelimeler: