Özet:

Kendine has bir kompozisyonla övgü maksatlı yazılan şiirlere “kasîde” denilmektedir. Genellikle kasîdelerde maksat, sunulan kişinin medhiye bölümünde sanatlı bir şekilde övülmesidir. Medhiye bölümü kasîdelerin merkezini ve asıl amacını teşkil etmektedir. Hz. Peygamber’i (ö.11/632) methetmek için kaleme alınmış kasîdeler içinde, Ka’b. b. Züheyr (ö.24/645?) tarafından kaleme alınan ve ilk beytinin başında geçen Banet Su^ad ifadesiyle ya da Kasîdetü’l- Bürde adıyla meşhur olan şiirin ayrı bir önemi bulunmaktadır. Kendisinden sonra yazılan Hz. Peygamber’i konu alan kasîdelere öncülük etmiş olan bu şiir, Bûsîrî’nin (696/1297?) kasîdesine de ilham kaynağı olmuştur. Bûsîrî’nin şiiri de asıl ismi olan el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye’den daha çok, Kasîdetü’l-Bürde, Kasîde-i Bürde, Kasîde-i Bür’e adlandırmalarıyla meşhur olmuş ve şöhreti, gerek barındırdığı edebî gücü gerekse yazılış hikâyesinin dikkat çekiciliği sebebiyle Ka’b b. Züheyr’in kasîdesini aşmayı başarmıştır. Hz. Peygamber’in şefaatine ve övgüsüne ulaşmak gayesiyle, özellikle Bûsîrî’nin Kasîdetü’l-Bürde’si, Türk edebiyatında manzum ve mensur olarak tercüme edilmiş, hakkında şerhler yazılmış, şiir için tahmis ve tezyiller kaleme alınmıştır. Diyarbakırlı Mehmed Said Paşa (ö.1308/1892) da Hz. Peygamber’in şefaatini umarak kasîdeyi hem manzum hem de mensur şekilde tercüme etmiştir. Devlet adamı sıfatıyla öne çıkan Said Paşa, birçok eser kaleme almış, Kasîdetü’l-Bürde’ye karşı da özel bir ilgi duymuştur. Manzum ve mensur tercümenin dışında ayrıca, Kasîdetü’l-Bürde’nin bazı beyitlerini tahmis etmiştir. Bu makalede öncelikle Kasîdetü’l-Bürde hakkında genel bilgi verilmiş, ardından müelliflerin hayatları ve eserleri ele alınmıştır. Mensur ve manzum Kasîdetü’l-Bürde tercümesinin gerek şekil gerek muhteva bakımından incelemesi yapıldıktan sonra metinler, transkribe edilerek verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: