Özet:

Buhara medreselerinin XIX. yüzyıldaki mevcut durumunun incelendiği çalışmada, medreselerin düzeni ve geri kalış sebepleri hakkında bilgi verilmiştir. Timurlular döneminde eğitim denildiğinde ilk olarak akla gelen Buhara medreseleri, zaman içerisinde yaşanan olumsuzlukların da etkisi ile bu özelliğini kaybetmiştir. Biz bu durumun sebeplerini vererek medreselerdeki kötü gidişatın hangi şartlar altında gerçekleştiğinden söz etmeye çalıştık. Bu durumda Rus hükümetinin payının ne kadar olduğunu, din adamlarının bu duruma nasıl baktığını anlatmaya çalıştık. Bu doğrultuda medreselerin genel özellikleri hakkında bilgi verilmiş, dersleri, tatilleri, eğitim kademeleri anlatılmıştır. Verilen dersler din bilimine ait olduğu için derslerin içerikleri hakkında ayrıntılı olarak bilgi verilmemiştir. Din eksenli eğitimi ile diğer ilimlere kapalı oluşu medreselerin çağın gerisinde kalmalarında en önemli etken olmuştur. Asıl sorun ise din adamlarının bu durumdan rahatsız olmamaları, aksine şikâyetçi olup reform yolunda adım atmak isteyenlerin de önüne geçmeleridir. Onlara göre mevcut durum kendilerini Rus tesirinden muhafaza etmek için idealdir. Eğer medreseler reform edilirse Rus eğitim sistemi ile karşı karşıya kalınacak ve bu da eğitim vasıtası ile kimliklerini kaybetmelerine sebep olacaktır. Bu görüşlerin doğrultusunda çalışmamızda medreselerin vaziyeti anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: