Özet:

XIX. yüzyılda Tarsus’un idarî yapısında önemli değişiklikler olmuştur. 1852’ye kadar Tarsus Sancağı’na bağlı ve birkaç hâneden ibaret bir köy olan Mersin aynı yıl nahiye statüsünü kazandı. 1864’te ise o zamana kadar Tarsus’un nahiyeleri olan Gökçeli, Elvanlı ve Kalınlı ile birleşerek Mersin Kazası kuruldu. 1888’de Mersin sancak merkezi olunca Tarsus yeni kurulan bu sancağın bir kazası haline geldi. İdarî yapıdaki bu yeni düzenleme, Tarsus nüfusunu önemli ölçüde etkilemiştir. Buna rağmen XIX. yüzyılın ikinci yarısında ve özellikle de 1877’den itibaren Tarsus nüfusu artmaya devam etmiştir. Nüfus artışının en önemli sebebi bu dönemde Tarsus’un aldığı göçlerdir. Osmanlılarda modern anlamda ilk nüfus sayımı 1831’de yapılmıştır. Bu sebeple araştırmanın zamanlaması 1831-1902 yıllarını kapsamaktadır. Çalışmanın kaynağını ise 1831 ve daha sonraki nüfus sayım sonuçları, sâlnâmeler, şer‘iyye sicilleri ile yerli ve yabancı araştırmacıların incelemeleri oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler: