Citation Number
2
Views
30
Downloands
2
Cengiz Aytmatov, Türk ve dünya edebiyatının en önemli ve en büyük yazarlarından biridir. Eserlerinde millî unsurlarla birlikte evrensel unsurları görebileceğimiz Aytmatov’un eserleriyle ilgili Türkçe ve diğer dillerde çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Ancak, eserlerinde kullandığı sözcüklerin bağlamsal anlamlarını ve bu anlamların ortaya çıkardığı üslup özelliklerini dikkatlere sunan çalışmaların bugüne kadar ortaya konmadığı tespit edilmiştir. Bu eksikliğin giderilmesi ve Cengiz Aytmatov’un eserlerinin bütün yönleriyle daha iyi anlaşılması amacıyla, Birinçi Mugalim (İlk Öğretmen) adlı Kırgız Türkçesi ile yazmış olduğu eserinden yola çıkılarak, eserlerindeki söz varlığı hazinesinin ortaya koyduğu üslup özellikleri, eserin ‘şekil özellikleri’ ve Mehmet Kaplan’ın ‘devir, şahsiyet, eser’ bağlamından hareketle eserdeki ‘içerik’ hususiyetlerinin anlaşılmasına katkı sağlanması amaçlandı. Bu bağlamda iki inceleme yapıldı. Birinci olarak, bilgisayar tabanlı bir program olan ve TÜBİTAK projesiyle kullanıma sunulan, Kendi Kendine Derlem Programı (kkd.mersin.edu.tr) kullanılmak suretiyle, eserdeki bağlamsal anlamlar, eşdizimler, sözcük türleri, sözcüklerin köken bilgileri, tek ya da çok anlamlılıklar, sözcük sıklıkları, özolgusal kavramlar gibi verilerinden hareketle değerlendirmelerde bulunularak, eserin ‘şekil’ özelliklerinden hareket edilerek anlaşılmasına çalışıldı. İkinci olarak, eserin ‘içerik’ değerlendirmesini, ‘devrin ruhu’ndan ‘yazarın ruhu’na ve oradan ‘eser’e teşmil olacak kurgu özellikleri ve metindeki diyaloglarla birlikte ele alarak, devrin, yazarın ve eserin daha doğru anlaşılması sağlanmaya çalışıldı. Çalışmada, Aytmatov’un ilk eserlerinden biri olan Birinçi Mugalim adlı eserinin 2008 yılında yapılan redaksiyonlu metni esas alındı.
Cengiz Aytmatov is one of the most important and great writers of Turkish and world literature. There are many works in Turkish and other languages related to the works of Aytmatov where we can see universal elements along with national elements. However, the works that present the contextual meanings of the words they use in their works and the characteristics of these meanings have not yet been revealed. In order to remove this deficiency and to better understand all aspects of the works of Cengiz Aytmatov, starting from the work he wrote with the Kyrgyz Turkish, the word existence treasury in his works has the aim to contribute to the understanding of the "form characteristics" of the work and the "inclusive" characteristics of the work by moving from the context of "devir, personality, work" of Mehmet Kaplan. Two studies have been conducted in this context. First, a computer-based program, which is offered to use with the TUBITAK project, the Self-Compilation Program (kkd.mersin.edu. Through the use, contextual meanings, equalizations, word types, source information of the words, single or multiple significance, word frequency, self-logical concepts, and other data, were tried to be understood by moving from the characteristics of the work. Secondly, the evaluation of the work's 'content' was dealt with the fictional characteristics and dialogues in the text, which will be dealt with from the 'spirit of revolt' to the 'spirit of the writer' and from there to the 'ser', and it was attempted to ensure a better understanding of the revolt, the writer and the work. The study was based on the editing text of the work of the One-Mugalim, one of the first works of Aytmatov, made in 2008.
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
