Abstract:

1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, gerek dostluk çerçevesinde devam eden Türkİngiliz ilişkilerinin bozulmasında ve gerekse Osmanlı Devleti içerisinde yaşayan Ermenilerin durumlarının uluslararası bir sorun olarak ortaya çıkmasında bir milat oldu. 1880'de İngiltere'de iktidara gelen Liberal Parti'nin lideri Gladstone, Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü koruma politikasını terk ederek, onun toprakları üzerinde milli devletler kurdurma politikasını benimsedi. Muhafazakâr Parti'nin Osmanlı Devleti'ne karşı yaklaşımı Liberallere kıyasla daha ılımlı olmakla beraber, 1881'de partinin başına geçen Lord Salisbury de Osmanlı Devleti hakkında olumsuz düşüncelere sahipti. Osmanlı Devleti'nin sonunun geldiğine inanan Salisbury'nin yüzyılın sonuna kadar geçen süreçte İngiltere'de dört defa dışişleri bakanlığı, üç defa da başbakanlık yapması O'nun siyasi tavrını çok daha önemli bir hale getiriyordu. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın sona erdiği bir zamanda dışişleri bakanı olan Salisbury, Berlin Kongresi'ne İngiltere'yi temsilen katılan Başbakan Disraeli'ye eşlik etti. Muhafazakâr Hükümet, Berlin Antlaşması'nın 61. maddesi ile Osmanlı Ermenileri için ıslahat fikrini benimserken, Salisbury de 1880'e kadar devam edecek dışişleri bakanlığı sırasında Ermeni ıslahatı konusunun bir numaralı takipçisi oldu. Salisbury, 1885-1886 yılları arasındaki kısa süren başbakanlığının ardından 1886 yılında yeniden iktidara geldi. 1892'ye kadar devam edecek başbakanlığı sırasında Salisbury, diğer büyük devletlerin desteğini sağlamadan Ermeni meselesine müdahil olmayı doğru bulmadı.1895 yılında son kez iktidara geldiği zaman kendisini Osmanlı Devleti ile devam etmekte olan bir krizin ortasında bulan Salisbury, bu kez Liberal Parti’nin politikalarının takipçisi olmaya karar verdi

Keywords: