Abstract:

Osmanlı Devleti’nin nüfusu, XVI. yüzyıldan itibaren tahmini olarak tahrir defterlerinden öğrenilmektedir. XIX. Yüzyıl Osmanlı Devleti’nde birçok yeniliklerin farklılıkların yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu değişiklilerden başlıcası de ülke genelinde ki nüfus sayımlarıdır. Modern tarzda ilk nüfus sayımı II. Mahmud dönemindedir. Bu sayımlar yapılırken de özellikle askere alımlar için Müslümanların, vergi gelirleri içinde Gayrimüslimlerin kayıtlarının tutulduğu görülmektedir. Bu nüfus sayımları mahalli bölgeler için önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Bunlar sancak, kaza ve köy gibi yerleşim yerlerinin sosyal ve demografik yapısını ortaya koyan kayıtlardır. Araştırılan nüfus defteri 1835 tarihinde kayıt edilen Çemişgezek nüfus yoklama sonuçlarını ihtiva etmektedir. XIX. yüzyılda Çemişgezek günümüzde olduğundan daha geniş bir nüfusa ve yüzölçümüne sahipti. Çemişgezek’de bulunan Gayrimüslimler hakkında yapılan bu çalışmada, onların nüfusu, iş kollarının ve yaş aralıklarının ortaya konulması amaçlandı. Onların Müslümanlar ile birlikte yaşadıkları görüldü. Çemişgezek ve çevresinde farklı din ve etnik yapılardan insanların ortak yaşama kültürüne sahip oldukları ortaya çıkarılmaya çalışıldı. Çemişgezek’de yaşayan Gayrimüslim nüfusunun Müslümanlara oranının ne kadar olduğu da bir diğer soru olarak aydınlatılmaya çalışıldı.

Keywords: