Abstract:

Toplumların ekonomik, siyasal ve kültürel alanlarda bir bütünleşme sürecine girmesini ifade eden küreselleşme olgusu, ortaya çıktığı 20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren ivme kazanarak yakın dönemin toplumsal ilişkilerine damgasını vurmuştur. Küreselleşmenin taşıyıcısı, iki kutuplu dünya düzeninin sona ermesiyle birlikte dünya genelinde yaygınlaştırılan neoliberal ekonomi politikaları olmuştur. Ulus-üstü örgütler tarafından ulusal ekonomilere empoze edilen neoliberal ekonomi politik aracılığıyla sermayenin önündeki engellerin kaldırılması hedeflenmiştir. 20. yüzyılın büyük bir bölümü boyunca ekonomiye müdahale eden başat güç olan ulus-devlet bu yolda en önemli engel olarak görülürken, ulus-devletin işlevlerinin piyasa güçlerine aktarılarak zayıflatılması girişimleri gözlenmiştir. Söz konusu uygulamaları meşrulaştırmak adına, küreselleşmenin özgürlük, barış ve refah getireceğine yönelik söylemler bu süreçte devreye girerken, sosyal gerçeklik ise başka bir hikaye anlatmaktadır. Neoliberal küreselleşmenin vaatlerinin aksine, son dönemde eşitsizlikler, ekolojik riskler, savaşlar ve ekonomik krizler görünürlük kazanmıştır. Bununla birlikte, küreselleşmenin bir sonucu olarak ortaya çıkan Covid-19 salgını, bizatihi küreselleşmenin bir kriz içine girdiğini gözler önüne sermiştir. Covid-19 pandemisi küresel piyasa ve örgütlerin başarısızlığının ilanı olmuştur. Salgın ile mücadele küresel birlikler ve özel girişimler yerine devletlerin kaynaklarıyla yürütülmüş, bu süreç bir süredir geriletilmiş olan ulus-devlet gücü ve etkinliğinin geri dönüşünü sağlamıştır. Bu bağlamda, bu çalışma yakın dönemdeki gelişmeler temelinde, küreselleşmenin siyasal ve ekonomik paradigmasını tartışmayı amaçlamaktadır.

Keywords: