Abstract:

Dil ve beyin ilişkisini inceleyen beyindilbilimi, bireylerde ortaya çıkan dil sorunları ile de ilgilenmektedir. Bu sorunlardan birisi, beynin sol yarıküresindeki bir hasar sonucu meydana gelen afazidir. Beyin hasarı nedeniyle dil ile ilgili beyin fonksiyonlarının kaybı veya yetersizliği olarak tanımlanan afazide ortaya çıkan en önemli sorunlardan birisi de perseverasyondur. Verilmesi gereken yeni yanıt için, başka bir yanıt ya da davranışın uygunsuz ve amaçsız olarak tekrarlanması, geçmiş yanıtların araya girmesi ve bu yanıtların tekrarlılığı ya da sürekliliği olarak ortaya çıkan perseverasyon yıllardır birçok araştırmacının çalışma konusu olmuştur. Bu çalışmanın amaçları, Türk afazili hastaların adlandırma ve tekrarlama işlevlerinde yapmış oldukları perseverasyonların afazi türleri ile ilişkisini araştırmak, perseverasyonların afazi sonrası geçen süre ile ilişkisini ortaya koymak, adlandırma ve tekrarlama işlevlerinde perseverasyon yapma oranını karşılaştırmak, perseverasyonları kendi türleri açısından değerlendirmektir. Dokuz Eylül ve Ege Üniversitelerinde gözlemlenen 10'u akıcı ve 16'sı tutuk olmak üzere toplam 26 afazili hasta çalışmanın veri tabanını oluşturmaktadır. Araştırmada hastalara öncelikle Ege Afazi Testi ile genel dil değerlendirmesi yapılmış, ardından bu çalışma kapsamında hazırlanan Resim/Sözcük Ölçeği uygulanarak hastaların konuşmalarındaki perseverasyonlar saptanmıştır. Elde edilen veriler amaçta belirtilen açılardan değerlendirilmiş ve istatistiksel analizler ile yorumlanmıştır. Değerlendirmeler sonucunda afazi türünün ve afazi sonrası geçen sürenin perseverasyon üzerinde etkisinin istatiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür. Tekrarlama ve adlandırma işlevleri karşılaştırıldığında ise adlandırma işlevinde anlamlı düzeyde daha fazla perseverasyon yapıldığı, en sık yapılan perseverasyon türlerinin ise aralıklı ve sürekli perseverasyon olduğu belirlenmiştir.

Keywords: