Abstract:

Cumhuriyetin ilk yıllarında ayrı birer ders olarak verilen “Tarih”, “Coğrafya” ve “Yurttaşlık Bilgisi” dersleri 1968 yılında “Sosyal Bilgiler” dersi adı altında birleş- tirilmiştir. İlkokulların 4. ve 5 ortaokulların 1., 2. ve 3. sınıflarında “Sosyal Bilgiler” dersi verilmeye başlanmıştır. 1985 yılından itibaren dönemin siyasi ortamının da etkisi ile ilköğretimin orta kısmında verilen “Sosyal Bilgiler” dersi programdan çıkarılarak yerine “Milli Tarih”, “Milli Coğrafya”, “Vatandaşlık Bilgileri” ve “T.C. İnkılap Tarihi” dersleri programa eklenmiştir. 1997 yılında ise sekiz yıllık kesintisiz eğitim kapsamında programlar tekrar değişime uğramış ilköğretimin orta kısmında verilen “Milli Tarih” ve “Milli Coğrafya” dersleri programdan çıkarılarak “Sosyal Bilgiler” dersi tekrar programa girmiştir. Bu çerçevede araştırmada programların değişimine bağlı olarak öğrenime alınan veya öğrenimden kaldırılan Sosyal Bilgiler ders kitapları incelenmiştir. Araştırmanın kaynakları olarak başta Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi olmak üzere Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Kararları, Milli Eğitim Şuralarında alınan kararlar ve ilköğretim(ilkokul ve ortaokul) programları esas alınmıştır. Doküman analizi yöntemi kullanılan araştırmada Sosyal Bilgiler ders kitaplarının öğrenimde olduğu dönemlerdeki siyasi durumda dikkate alınarak kategoriler oluşturulmuştur. Ayrıca Sosyal Bilgiler ders kitaplarının öğrenime alındıkları ve öğrenimden kaldırıldıkları yılların görülebilmesi için de tablolar oluşturulmuştur. Böylece belli dönemlerde Sosyal Bilgiler ders kitaplarının farklı yazarlara yazdırılmasının ve farklı yayınevleri tarafından basılmasının nedenleri ile ilgili değerlendirmeler yapılabilmiştir.

Keywords: