Abstract:

Bir yönüyle şair, bir yönüyle de diplomat olan İbnü’r- Reşâd Ali Ferruh Bey (5 Haziran 1865-19 Ekim 1904), edebiyat anlayışı bakımından Tanzimat ile Servet-i Fünûn edebiyatı arasında kalan ve daha çok 1884-1896 yılları arasında ortaya koydukları eserlerle Servet-i Fünûn dönemi şiir anlayışına hazırlayıcı rol oynayan Mutavassıtîn (Ara Nesil, Aracılar, Ortacılar, Ilımlılar) grubu içerisinde değerlendirilmektedir. Gazete ve dergilerde yayımlanan şiir ve makalelerinin yanı sıra manzum ve mensur olarak kaleme aldığı onu matbu, onu da yazma halinde yirmi eseriyle döneme damgasını vurmuştur. Bu çalışmamızda, hiçbir mevlid literatüründe adı anılmayan Ali Ferruh Bey’in Paris’te kaleme aldığı ve el yazısıyla H. Rebîülevvel 1305/Kasım-Aralık 1887 tarihinde Paris’te bastırdığı Mısbâhu’s-Salâh adlı mevlidi tanıtılmıştır. Mevlidin kaleme alınmasıyla ilgili gelişmelerin kısaca aktarıldığı “Çünki” başlıklı bir girişten sonra eserde biri mensur, diğeri manzum olmak üzere iki bölüm yer almaktadır. “Mukaddime” başlıklı mensur bölümde Hz. Peygamber’in doğumu ve nesebi hakkında geniş bir açıklamaya yer verilmiştir. Çeşitli tarihî kaynaklarla da desteklenen bu bölümün ardından Hz. Peygamber’in yalnızca doğumunun ele alındığı mesnevi tarzındaki 191 beyitlik manzume gelmektedir. Sekiz beyti Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât adlı eserinden alıntılanmış olan bu kısımda, Süleyman Çelebi mevlidindeki akıcılığı görmek mümkün değildir. Bu çalışmamızla, Türk edebiyatındaki mevlid yazma geleneğinin Türklerin egemen olarak yaşadıkları bölgelerle sınırlı kalmayıp az sayıda Türk’ün yaşadığı yerlerde de sürdürüldüğü ortaya çıkmıştır.

Keywords: