Abstract:

İnsan yaşamındaki geçiş dönemlerinin sonuncusu olan ölüm çevresinde, birçok inanış ve uygulama ortaya çıkmıştır. Bilinmezliklerle dolu olduğu için her dinde ölüme farklı anlamlar yüklenmiştir. Bazı dinlerde ölümden sonra hayatın varlığı düşüncesi öne çıkarken bazı dinlerde ise hayat ölümle birlikte sonlanmaktadır. Toplumlarda ölümle ilgili ortaya çıkan uygulama ve inanışların temelinde dinsel ve dinsel olmayan itikatlarla ilgili olgular bulunup hepsinde ölüme karşı bir korku ve saygı vardır. Çalışmamızda, Orta Asya kökenli bir Türkmen yerleşim yeri olan Gülnar ve çevresi bağlamında ölümle ilgili halk inanışları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Gülnar ve yöresindeki ölümle ilgili inanışlar ölüm öncesi, ölüm sırası ve ölüm sonrası olmak üzere üç başlık altında ele alınmıştır. Bu ana başlıklarda bilimsel yöntemlerle tespit edilen inanış ve ritüeller, dinler tarihi ve halk inanışları açısından incelenmiştir. Araştırmada literal araştırmanın yanı sıra saha araştırması da yapılarak olaylar gözlemlenmiştir. Özellikle kaynak şahıslarla derinlemesine mülakat yapılarak veriler elde edilip kaydedilmiştir. Günümüzde gelişen teknolojiye bağlı olarak toplum hayatında birtakım değişimler meydana gelmekte ve kültürel değerlerimizden olan halk inanışlarının bazı unsurları unutulmaktadır. Bu yönüyle düşünüldüğünde sözlü gelenekte yaşayan inanışların bir an önce yazıya geçirilmesi gerekmektir. Araştırmamızda amaç, Gülnar ve çevresindeki ölümle ilgili inanışların ortaya konulmasına katkıda bulunmak, ortak yönlerini ortaya koymak ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır. Böylece Gülnar ve çevresinde ölümle ilgili ortaya çıkan inanışlarda hem İslamiyet öncesi eski Türk inanışlarının hem de İslami düşüncenin kaynaşarak bir bütün oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords: