Abstract:

Canlının büyümesi ve gelişmesi için başta gelen besinlerden biri de süttür. Süt; dişi memeli hayvanların doğurdukları yavruları beslemek için süt bezlerinde salgılanan, beyaz renkli bir sıvıdır. İnsan sağlığı açısından oldukça önemli bir yere sahip olan süt yeterli ve dengeli beslenme için gerekli olan protein, yağ, laktoz, vitamin ve mineralleri içerir. Bu özelliklerin yanında vücut fonksiyonlarının gelişmesini sağlayan, kemik ve diş sağlığında önemli rolü olan temel bir gıda maddesidir. Süt dendiğinde yaygın kullanımından dolayı inek sütü anlaşılır. Koyun sütü, keçi sütü, manda sütü, eşek sütü, deve sütü, kısrak sütü gibi sütler elde edildiği canlıya göre isimlendirilir. Dünyada nüfus artışının hızlı olmasından dolayı doğal kaynakların günden güne sınırlı olması, bu kaynakların ekonomik bir şekilde değerlendirilmesini gerektirir. Bu sebeple günümüzde yapılan çalışmalar bitkisel kaynaklı sütlerin elde edilmesi, araştırılması ve geliştirilmesine olanak sağlamıştır. Bitki bazlı sütler, hayvansal sütlerin yerine kullanılan, birçok bitkiden farklı yollarla elde edilen, bileşimi bitkinin çeşidine göre değişen gıda maddeleridir. Besin değerleri bakımından inek sütüne yakın olduğu için hayvansal sütlere alternatif olarak soya sütü tercih edilmektedir. İnek sütüyle ilgili problemlerin kaynağı olan laktoz bitkisel sütlerde bulunmamaktadır. Badem sütü kadar bilinmese de fındık sütünün yavaş yavaş üretimi artmaktadır. Yüksek lif içermesi bakımından yulaf sütü bağırsak duvarlarını temizlemek ve kan dolaşımını arındırmak için kullanılmaktadır. Hindistan cevizi sütü olgun Hindistan cevizlerinden elde edilir. Pirinci pişirdikten sonra geriye kalan su olan pirinç sütü son yıllarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada bitki bazlı sütlerin tanımları, özellikleri, üretimleri ve yararları incelenmiştir.

Keywords: