Abstract:

Bir başka tesellim daha var: İnsandaki çocuk vicdanı, tohumdaki öz gibidir. Ve o “öz” olmadan tohum filizlenmez, gelişmez (BG, 2015: 168). Bugüne kadar çok sayıda düşünür tarafından farklı şekillerde tanımlanarak ele alınan ‘vicdan’ kavramı, İlk Çağ filozoflarınca bir “uyarıcı ses”, Ortaçağ skolastik düşüncesinde; herkesin içinde bulunan “Tanrı'nın sesi”, aydınlanma çağından sonra ise, “insana özgü ussal bir yeti ya da ahlâk duyusu” tanımlamalarıyla karşımıza çıkmaktadır. Felsefi derinlikli evrensel bir dil kullanan ve özellikle “insanlık vicdanı”nı merkeze alarak yazan Cengiz Aytmatov’un eserlerinde “vicdan kavramı”, farklı kimlik ve kişiler üzerinden yansıtılmaktadır. İnsandaki çocuk vicdanında kendine bir teselli bulan Aytmatov, vicdanı tohumdaki “öz”e benzetir ve bu öz olmadan tohumun filizlenemeyeceğini, gelişemeyeceğini ifade eder. “çocuk vicdanı”ndan “insanlık vicdanı”na ve oradan da bütün bir “evrenin vicdanı”na göndermeler yapan Aytmatov’un eserlerinden yola çıkarak ele alacağımız “vicdan” kavramı ve bu kavramla açıklayabileceğimiz unsurlar, çalışmada ele alınacaktır. Anahtar Sözcükler: Vicdan, Aytmatov, roman, insan, çocuk.

Keywords: