Özet:

Eskilerin, durub-i emsal ya da darb-ı mesel olarak adlandırdıkları atasözleri ve köken olarak "demek" eyleminden türeyen, Fransızca'da "les expressions idiomatiques” anlamlarına karşılık gelen deyimler, bir dilin deyiş güzelliğini, anlatım gücünü, kavram zenginliğini ortaya koyan kalıplaşmış özlü sözlerdir. Her toplumda, bazı durumlarda söylenen ve az sözle çok şeyi ifade eden bu gelenekselleşmiş kalıp sözler (deyimler, atasözleri, vb.) o toplumun kültürünü, inançlarını, yaşam biçimini, anlayış tarzlarını, gelenek ve göreneklerini yansıtır. Kalıp sözler, dil öğretiminde önemli bir işleve sahiptir ve dili öğrenenler bu sözlerle sıklıkla karşılaşırlar. Bu çerçevede Avrupa Konseyi’nin dil öğretimi çalışmalarında geniş bir yer edinmiştir. Konsey’in Yabancı Diller için Ortak Başvuru Metni, bir yabancı dili öğrenme ya da öğretme arzusu içinde olanların dilsel etkinliklerde mutlaka kalıp sözleri kullanmaları ve öğretmeleri gerektiğinin altını çizmektedir. Çalışmada, Fransızca ve Türkçe kişi betimlemelerinde kullanılan kalıplaşmış sözlere yer verilmiştir. Her iki dilde de anlatımı süsleyen, renklendiren ve zenginleştiren bu özlü yapıların dildeki görüntüleri gerek söz sanatları, gerekse sözdizim ve anlambilim açısından karşılaştırılmıştır. Kuramlar çerçevesinde incelenen örneklerden hareketle, her iki dilde de deyimlerin öğretimi için stratejiler geliştirilerek kalıp sözlerin öğretilmesi amaçlanmıştır. Çalışma evreninden seçilen deyimler kişi betimlemeriyle sınırlı tutulmasına rağmen, az sayıdaki örnekler o dilin kültürel ve sosyal yapısı hakkında kapsamlı bilgiler edinmemize yardımcı olacak niteliktedir.

Anahtar Kelimeler: