Abstract:

Yakup Kadri ve Mithat Cemal, aynı dönem yazarlarıdır. Her ikisi de II. Abdülhamit istibdadına, II. Meşrutiyet’in getirdiği özgürlük ortamına, Osmanlı Devleti’nin çöküşüne, Millî Mücadele dönemine, Cumhuriyet dönemine tanıklık etmişlerdir. Yalnızca tanıklıkla yetinmeyip, anlatıcılık görevini de üstlenmiş, eserlerinde bu dönemlere ait görüntüler çizmişlerdir. Bu görüntülerin çoğu İstanbul’a ait ya da İstanbul’la ilgilidir. Yakup Kadri’nin romanlarında ve Mithat Cemal’in Üç İstanbul romanında İstanbul’da gerçekleşen kültür sanat etkinliklerinin sayısı fazla değildir. Roman kişilerinin çoğu da sanata fazla ilgi duymazlar. Romanlarda İstanbul’daki edebiyat dünyasıyla ilgili olarak sansür, bireysel edebiyat anlayışı ve bu anlayışın değişmesi gerektiği düşüncesi, tanınmış yerli ve yabancı edebiyatçılar ve eserleri gibi konular ele alınır. Yakup Kadri, romanlarında bazı roman kişilerinin ağzından ve kısaca da olsa edebî dil, edebî eleştiri, politik edebiyat gibi konulara da değinir. Basın, kamuoyu üzerindeki etkisi ve uğradığı sansürle özellikle Hüküm Gecesi romanında oldukça önemli yer tutar. Ancak, Yakup Kadri gazeteci cinayetleri, azınlık gazeteleri gibi konulara da değinir. Ayrıca, basına yönelik eleştirilerde bulunmaktan da kaçınmaz. Mithat Cemal de Üç İstanbul’da yalan haber veren gazetelerden söz ederek benzer bir eleştiri yapmış olur. Çalışmamızda İstanbul’daki kültür, sanat, basın ve edebiyat dünyasının Mithat Cemal Kuntay’ın Üç İstanbul romanı ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun romanlarına yansımaları ele alınmıştır.

Keywords: