Özet:

Bu bildiride, el-Ûşî’nin (ö. 575/1179) hadisçiliği ve hadis ilmine katkıları, 100 konudan oluşan ve her konunun alt başlığında 10’ar hadîs bulunan, 15 kaynaktan senedleri atılarak derlenmek sûretiyle her birine birer rumûz verilerek kaynakları gösterilen, 1000 hadislik Nisâbü’l-Ahbâr li-Tezkiret’il-Ahyâr’ adlı eseri özelinde ele alınacaktır. Ûşî’nin bu eseri, derlemecilik devri hadîs mecmualarının kaleme alınma ve metodlarını anlamaya katkı sunacağı için önem arzetmektedir. Böylelikle, derleme dönemi hadis literatürünün içinde vucûd bulduğu tarihsel bağlamı değerlendirme imkanı doğacaktır. Özetle, Ûşî’nin Nisâbü’l-Ahbar adlı eseri, derlemecilik devri olarak nitelendirdiğimiz ve ilk örneklerine hicrî V. asrın başlarında rastladığımız metinli hadis mecmualarının kendine has özellikleri olan örneklerinden birini oluşturmaktadır. Hicrî beşinci asrın başlarında metinli hadîs mecmûaları üzerinde yapılan çalışmaların, ilk asırlarda kaleme alınanlardan amaç bakımınından farklılık arz ettiği herkesçe malumdur. Zira, Derlemecilik Devri eserleri’nin amacı; hadis rivâyet sisteminin esâslarına uygun olarak, sadece hadis râvilerinden senedleriyle hadîsleri almak değil, aksine söz konusu malzemeyi işlemek, ona kullanım rahatlığı sağlamak, pratik değer kazandırmak ve ondan yararlanmayı sağlamaktır. Ûşî’nin adı geçen eseri özelinde hem hadisçiliği hem de hadis bilimine katkıları örnekleri ve etkileriyle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: