Özet:

Her örgüt içinde formal gruplar gibi informal grupların da varlığı tartışılmaz bir gerçektir. Bazı informal gruplar masum ve zararsız amaçlarla bir araya gelen insanlardan oluşmakta iken, bazı grupların ise örgüt amaçlarının dışında özel amaçlar edindikleri de var olan bir durumdur. Örgüt içerisindeki bazı informal grupların, çeşitli nedenlerle birbirlerine aşırı kenetlenip, edindikleri bireysel amaçlarını örgüt amaçlarından daha öncelikli hale getirdikleri görülebilir. Bu tür gruplar, örgüt içerisinde birtakım ayrıcalıklar edinme, çıkar sağlama ve birbirlerini koruyup kollama eğilimindedirler. Bu seviyeye gelmiş örgüt içi informal grubun, bir tür örgütsel çıkar grubuna dönüştüğü söylenebilir. Sözü edilen bu yapılara örgütsel çete ismi verilebilir. Örgütsel çeteler, örgütlerde entropiyi hızlandıran en önemli faktörlerden biridir. Bu çalışma ile "örgütsel çetelerin" özellikleri ve amaçları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma, eğitim kurumlarında görev yapan öğretmen ve okul müdürlerinden oluşmaktadır. Aktif görevde olan 10 katılımcı, nitel araştırma yöntemleri kullanılmak suretiyle gerçekleştirilen bu çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla, katılımcıların örgütsel çetelere ilişkin deneyimlerini içeren görüşleri alınmıştır. Alınan cevaplar ortak temalar altında kategorize edilmiştir. Araştırmanın güvenirliği için, Miles ve Huberman’ın (1994) geliştirdiği formül kullanılmış ve güvenirlik %94 olarak hesaplanmıştır. Elde edilen verilerden gruplanan temalar ayrı ayrı incelenmiş, literatür ışığında yorumlanmış ve tartışılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre katılımcıların tamamının örgütsel çetelerle karşılaştıkları ve onlarla mücadele etmek zorunda kaldıkları tespit edilmiştir. Yine örgütsel çete üyelerinin öne çıkan belli başlı kişilik özelliklerine sahip oldukları bulgulanmıştır. Buna göre örgütsel çete üyelerinin kişilik özellikleri ‘’bencil’’, ‘’beceriksiz’’ ve ‘’vasıfsız’’ olarak sıralanmıştır. Örgütsel çetelerin amaçları ise sırasıyla ‘’kariyer basamaklarında hızla tırmanmak’’, ‘’finansal çıkarlar’’ ve ‘’kişilik özellikleri’’ olarak belirlenmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise örgütsel çetelere karşı mücadele yöntemlerine ilişkin öneriler sunulmuştur. Devamında ise, örgütsel çeteler konusunda yeni araştırma önerilerine yer verilmiş, yetkililere ve araştırmacılara tavsiyeler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: