Özet:

Edebi sanatlar bir şiirde yer alan belli başlı sanatlar olup gazel, mesnevi, kaside, kıt’a, bend ve beyitler olmak üzere birçok nazım şeklinde bu sanatları görmek mümkündür. Belagat ilminde edebi sanatlar, şiiri güzelleştiren öğeler olmaları sebebiyle “muhassinât-ı lafziye” ve “ma’neviyye olarak adlandırılmıştır. Çok zengin bir geçmişe sahip olan Klasik Türk edebiyatında özellikle birçok edebi sanata başvurulmuştur. Edebi sanatlar arasında mecâz-ı mürsel, hüsn-i talil, teşbih, istiare, kinaye, telmih, tecâhül-i ârif, cinas, akis, leff ü neşr, iştikak, istihdam, vb. birçok söz ve mana sanatı bulunmakta olup bunların her biri farklı özellikler taşısa da bazı yapıların özellikleri birbirine çok benzemektedir.

Urdu edebiyatı da diğer pek çok dillerin edebiyatlarında olduğu gibi zengin bir geçmişe sahiptir. Pakistan bağımsız bir devlet olmadan önce Hindistan’da bulunan ve devletler kuran Müslüman hükümdarlar Urdu dilinin ortaya çıkması ve gelişmesinde önemli bir rol oynamışlardır. Urdu dilinde Klasik edebiyat döneminde pek çok meşhur şair önemli eserler yazmışlardır. Urdu edebiyatı şairlerinin yazmış oldukları şiirlerde de tıpkı Klasik Türk edebiyatında olduğu gibi şiirlerde edebi sanatlar kullanılmıştır.  Urdu edebiyatı şiirlerinde yer alan edebi sanatlar tecâhül-i ârif, kinaye, teşbih, istiare, hüsn-i talil, mecâz-ı mürsel’dir.

Hem Klasik Türk ve hem de Urdu edebiyatında edebi sanatlar şiirlerde şiire güzellik ve canlılık katmak amacıyla kullanılmış ve her iki edebiyatın retorik kitaplarında bu sanatlar çeşitli özellikleriyle açıklanmıştır. Bu çalışmada her iki edebiyat arasında edebî sanatlar boyutunda bir karşılaştırma yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: