Özet:

Orhun Abidelerinden Kutadgu Bilig’e; İslamiyet ile gelen şer’i hükümlerden günümüz anayasasına kadar değişerek varlığını devam ettiren sözlü kurallar, bir diğer ifadeyle normlar, toplum düzeninin sağlanabilmesi için gelecek kuşaklara aktarılmaktadır. Masallar bu aktarımın bir parçasıdır. Bu amaç masal içine sindirilerek, bilinçaltına işleyecek bir şekilde sezdirme yolu ile dinleyiciye aktarıldığı için didaktik bir halk edebiyatı ürünü değildir. Didaktik olmayışı onu daha çok sevdirmiş ve nesilden nesile aktarılmasına imkân sağlamıştır. Bu çalışmada Türk masallarını derleyen ilk kişi olan Ignacz Kunos’un 44 Türk Masalı isimli derleme eseri incelenmiştir. Çalışmanın amacı, geniş bir kültür yelpazesine sahip olan Türk toplum yapısının inceliklerini gösteren bu iletilerin masallar aracılığıyla örneklendirilerek ve toplumsal normlarla bağdaştırılarak aktarımını vurgulamaktır. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada döküman taraması yapılmıştır. Masalların toplumsal normları aktarmadaki önemi üzerinde durulmuş ve toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Sonuç olarak, incelenen 44 Türk masalında toplam 200 farklı norm bulunmuş; erdemli insan olmanın bütün özelliklerinin masallarda barındırıldığı görülmüştür. Örnek insan modeli sunan Türk masallarının, kültürel değerleri nesilden nesile aktarmada önemli bir vazife gördüğü tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: