Özet:

II. Dünya Savaşı’nda kapasitelerinin çok üzerinde yolcu taşıyarak büyük risklerle karşılaşan gemiler doğal nedenlerle ya da çeşitli saldırılarla batmış ve büyük deniz faciaları yaşanmıştır. Çalışmada II. Dünya Savaşı’nda dönemin ulusal basınında yer alan haberler ışığında Salvador faciasının nasıl yaşandığı araştırılmış ve sonuçları ortaya konulmuştur. Bu trajik olay Uruguay bandıralı Salvador gemisinin 1940 yılının sonlarında Bulgaristan’ın Varna limanında başlayan, Marmara Denizi’ne ulaştıktan sonra Silivri sahili yakınlarında kayalıklara çarparak batmasıyla yaşanmıştır. Facia incelenirken ilk aşamada teknik yönden yetersizlikler, yolcuların durumu ve bürokratik mekanizmaların faciaya ilk andan itibaren müdahalelerine odaklanılmıştır. 350’den fazla yolcunun bindiği gemi İstanbul’da bir süre duraklamış ve hazırlıklarını yaptıktan sonra kılavuz kaptan eşliğinde yola çıkmıştır. Buna karşılık, teknik aksamındaki arızanın ve hava koşullarının etkisiyle gemi kısa süre sonra 352 yolcusuyla seyrederken Silivri yakınlarında batmıştır. Çalışmada II. Dünya Savaşı’nda dönemin ulusal basınında Yeni Sabah, İkdam Sabah Postası, Cumhuriyet, Hakikat, Akşam, En Son Dakika ve Kurun gazetelerinde yer alan haberler ışığında Salvador faciasının analizi amaçlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı yıllarında Salvador gemisi faciası Yahudi mülteciler meselesinin sonuçları arasında ihmal edilmiş bir örnektir. Bu örnek tarihsel düzlemde göç ve iltica olgusunun önemini, Türk dış politikasının denge mekanizmalarının yansımalarını çözümlemenin zorunluluğunu ispatlayan örnekler arasında yer almıştır. Çalışma bu yönüyle sosyal ve iktisadi tarih perspektifinden Yahudi mülteciler sorununun Türkiye’ye yansımalarını irdelemeyi öneren bir ön çalışma özelliği de taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler: