Özet:

İnsan katkısı olmaksızın meydana gelen doğal afetler günümüzde de insan hayatını derinden etkilemektedir. Hızla gelişen teknolojiler bile meydana gelen afetler karşısında çaresiz kalmaktadır. Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtiği ortamları ve yeryüzünü sarsma olayı olarak adlandırılan deprem de bu afetlerin en başında gelmektedir.Depremler sonucu oluşan kabuk hareketleri, mühendislik yapılarında deformasyonların meydana gelmesinde başlıca sebeplerden bir tanesidir. Özellikle 1999 yıllarında Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın kırılmasıyla oluşan depremler sonucunda birçok mühendislik yapısı zarar görmüştür.17 Ağustos 1999 ve 12 Kasım 1999 depremleri sırasında kırılan fay sebebiyle bina, yol ve viyadük gibi birçok mühendislik yapısı hasar görmüştür. Hasar gören mühendislik yapıları arasında, deprem sırasında yapımı süren ve ülkemiz ulaşım ağına büyük katkılar sağlayacak olan Bolu viyadüğü de zarar görmüştür. Çalışmaya konu olan Bolu viyadüğü, Bolu dağı projesinin bir bölümüdür ve Türkiye’nin kuzey orta bölümünde yer almaktadır. Proje, Bolu’nun batı kısmındaki ulaşım koşullarını iyileştirmek üzere gerçekleştirilmiştir. Kaynaşlı/Bolu’dan başlayıp Elmalık/Bolu’da biten Bolu geçişi yaklaşık 25 km uzunluğundadır, iki viyadük ve bir tünelden (gidiş-geliş olmak üzere iki tüp) oluşmaktadır. 12 Kasım 1999 depremi, deprem sırasında inşaat halinde olan, Bolu viyadükleri ve Bolu tüneline ciddi zararlar vermiştir. Zarar gören viyadük, kasım 1999’da yani ikinci deprem meydana geldiği sırada neredeyse tamamlanmış durumdadır. Proje kapsamında inşaa edilmesi planlanan viyadüklerden diğeri de, temel inşaatı aşamasındadır, ve yapılan gözlemler sonucunda zarar görmediği belirlenmiştir. Bu çalışmada 1999 yılında meydana gelen depremlerin TEM’in (Transport European Motorway) bir parçası olan 114 km’lik Ankara-İstanbul otoyolunun Bolu geçişine ait viyadüklerde meydana gelen deformasyonları incelemek amacıyla kullanılan dönüşüm stratejileri ve jeodezik hesaplara ait bilgiler verilecek ve belirlenen deformasyonların giderilmesi için gerekli çözüm önerileri sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler: