Özet:

Hamzanâmeler, İslamiyeti yayma uğruna yapılan -genellikle Hz. Hamza’ya isnat olunan ve Hz. Hamza’nın kişiliği etrafında şekillenen- birtakım savaşların ve bu savaşlarda gösterilen kahramanlıkların anlatıldığı dinî-destanî hikâyelerden oluşmaktadır. Dinî, epik ve olağanüstü karakter gösteren menkıbevî olaylar esasında gelişen ve şekillenen destansı nitelikleri de barındıran bu anlatıların tarihsel süreçte çok geniş bir coğrafyaya yayıldığı görülmektedir. Nitekim Anadolu ve Türk coğrafyalarındakilerin dışında Arap, Fars ve Hint coğrafyalarında da çeşitli nüshaları bulunan Hamzanâmelerin Türk edebiyatında yetmiş iki cildinin olduğu bilinmektedir. Motifler ve epizotlar bakımından efsane, mitoloji, masal, destan, menkıbe, halk hikâyesi gibi türlerin izlerini taşımakta olan söz konusu yetmiş iki ciltlik külliyatın kırk altıncı cildi ise bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Hamzanâme’nin kırk altıncı cildi, XIII. ve XV. yüzyıllar arasında Anadolu ve çevresinde konuşulan ve yazılan Oğuz Türkçesi temelli Eski Anadolu Türkçesi dönemi metinlerinden olup XIV. yüzyılda Hamzavî tarafından yazıya geçirilmiştir. Bu çalışmada İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Nadir Eserler Kütüphanesi, 297.9 yer numaralı NEKTY01109 barkodlu kırk altıncı cilt Hamzanâme yazmasının nüsha tanıtımının yapılması, ardından söz konusu eserin dil, üslûp özellikleri ve muhteva bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle 81 varaklık (1b-81a) eser İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nden temin edilmiştir. Sonrasında transkripsiyonlu metindeden hareketle söz konusu eserin dil ve üslûp özellikleri ortaya konulmaya çalışılmış ayrıca eser muhteva bakımından da değerlendirilmiş elde edilen verilerden hareketle sonuçlar sıralanmış ve önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: