Özet:

Günümüzde kamu hizmetlerinde etkinliğin nasıl sağlanabileceği konusunda teoride pek çok yöntem ve yaklaşım geliştirilmiştir. Ancak, bunların çabaya dönüştürülmesinde diğer bir deyişle pratiğe aktarılmasında sosyal, siyasi veya ekonomik sorunlar mevcuttur. Bu sorunları aşabilmek, kamu hizmetlerinde etkinliği, toplumu oluşturan bireylerin ihtiyaçlarındaki farklılığı dikkate alan bir kamusal hizmet mekanizmasıyla elde edebilmek, böylece sosyal hedeflere ulaşabilmek için ulusal ve uluslararası kuruluşlarca çeşitli kuram, strateji ve yaklaşımlar belirlenmektedir. Günümüzde bunlardan en belirgin olanları ve üzerinde önemle durulanları, toplumsal cinsiyet eşitliği, toplumsal cinsiyet eşitliği duyarlılığının tüm ana plan ve programlara dahil edilmesi gender mainstreaming ve toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme anlayışıdır. Bu çalışmada söz konusu kavramlar incelenmekte ve bu kavramların kamusal hizmet mekanizması ile bağlantısı irdelenmekte, dünya uygulamaları araştırılmakta ve toplumsal cinsiyete duyarlı bütçelemenin ülkemiz açısından uygulanabilirliği değerlendirilmektedir. Bu inceleme ve değerlendirmeler, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme anlayışı ile kamusal hizmetlerde sağlanabilecek etkinlik arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Bununla beraber bu inceleme ve değerlendirmeler bir gerçeğin daha üzerini aralamaktadır. Bu gerçek; söz konusu anlayışı kadın-erkek eşitliğine dayalı dar bir hareket alanında değil toplumun diğer dezavantajlı unsurlarını da içeren, kamusal hizmetlere vatandaş odaklılığı kazandıran böylece hesap verebilirliği ve performans odaklılığı kamu sektörünün öncelikleri arasına yerleştiren geniş bir bakış açısıyla değerlendirmenin, toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme anlayışını kuvveden fiile aktarabilmenin en önemli gereklerinden biri olduğudur

Anahtar Kelimeler: