Özet:

Söz varlığı araştırmaları, bir dilin belirli dönemlerine veya yazılı metinlerine ait durum analizlerinin yapılmasına imkân sağlayabilmektedir. Bir durum analizi ile alana katkı sunmayı amaçlayan bu araştırmada, Türkçe derslerinde ilköğretim öğrencilerinin dinleme/izleme metinleri yoluyla ne kadar söz varlığı unsuruyla karşılaştığını sınıf düzeylerine göre karşılaştırmalı olarak tespit etmek amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle iç içe geçmiş çoklu durum deseninde yürütülmüş olan bu araştırmada 2018-2019 eğitim öğretim yılında ilkokul birinci sınıftan sekizinci sınıfa kadar işlenen bütün dinleme/izleme metinlerine ait veriler doküman incelemesi yoluyla çözümlenmiş ve içerik analizleri ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda 2018-2019 eğitim-öğretim yılında ilköğretim öğrencilerinin, Türkçe dersinde işlenen dinleme/izleme metinleri yoluyla 5.623’ü birbirinden farklı olmak üzere toplam 30.778 söz varlığı ögesi ile karşılaştığı anlaşılmıştır. Bu söz varlığı unsurlarından 745’i deyim, 229’u ikileme, 4’ü atasözü, 1333’ü ayrı yazılan birleşik kelime, 182’si kalıp söz, 1404’ü özel isim ve 479’u sayısal ifade olarak tespit edilmiştir. İncelenen 76 dinleme/izleme metninin büyük çoğunluğunda (73 metin) atasözlerinin hiç yer almaması dikkat çekici bir bulgu olarak kaydedilmiştir. İncelenen veriler bir bütün olarak değerlendirildiğinde dinleme/izleme metinlerinin söz varlığı ve sözcük çeşitliliği oranlarında alt sınıflardan üst sınıflara doğru orantısal veya kademeli bir artışın olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: