Özet:

İnsanlar çoğalınca, toplu halde ve düzenli yaşama ihtiyaçlarını karşılayabilmek için, aralarında oluşturdukları siyasi kurumun adı devlettir Devlet, insanlığın başlangıcından beri ilkel kabilelerden başlayarak, toplu halde yaşayan insanlar arasında var olan bir olgudur. Devlet, kut, talih, saadet, mutluluk, büyük, rütbe, mevki, zengin, varlıklı olma, değişmek, bir halden başka bir hale dönmek, dolaşmak, üstün gelmek, zafer kazanmak manalarına gelir. Türkler tarih boyunca devlete ve siyasî teşkilatlanmaya büyük önem vermişlerdir. Kut kelimesini siyasi hâkimiyet kudreti, yani devleti idare kudret ve salahiyeti manasında görmek gerekmektedir. Zaten Kut’un mübarek” manası da Tanrı ile olan ilgisinden doğmaktadır. Türk düşüncesinde “kut”u yani “siyasi otorite”yi Tanrı veriyordu. Demek ki egemenlik Gök’ten alınmaktaydı. Buna göre Türk hükümdarına idare etme hakkı Tanrı tarafından bir ilahi lütuf olarak bağışlanmıştır. Bir başka söyleyişle hükümdar, Tanrı irade ettiği, kendisine “kut” (hâkimiyet kudreti), “ülüğ” (nasib ve kısmet) ve “yarlıg”(Tanrı’nın izni ve kader) verdiği için hükümdardır ve siyasi iktidar otorite hakkına sahiptir. Türklerdeki kut anlayışı ile ilgili olarak biz bu konuda yeni bir düşünce getirmeyeceğiz. Bu çalışmada bizim maksadımız, kut anlayışının sadece Türklerde mi var, yoksa başka milletlerde de var mı, bu konuyu karşılaştırmalı tarih açısından değerlendirmeye çalışacağız. Önce Türklerdeki kut anlayışı ile ilgili bir girişten sonra bu bağlamda Antik Yunan, Bizans, Pers, Sasani, Çin, Hindistan, Mısır gibi büyük medeniyetlerde, Hıristiyanlık ve İslamiyet gibi büyük dinlerde kut anlayışı var mıdır, bunu araştırmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: