Özet:

Romancı ya da hikâyeci, anlatmak istediği hikâyeyi çok değişik şekillerde anlatabilir. Romancı/hikâyeci, istediği tarzda anlatmak için anlatım tekniklerinden faydalanır. Anlatım tekniklerini kullanma tarzları yazarların üslubunu oluşturan ögeler arasındadır. Yazarın, anlatırken başvurduğu yollardan birisi de “gösterme” / “sahneleme” kelimeleriyle ifade edilen yöntemdir. Roman ya da hikâyedeki sahneler farklı şekillerde anlatabilir. Bu yazıda hikâyeci Yıldız Ramazanoğlu’nun “sahne anlatma” yöntemleri incelendi. Sahne anlatma yöntemlerinin yazarın genel anlatımını nasıl etkilediği tespit edildi. Yıldız Ramazanoğlu dış dünyayı göstermeyi amaçlayan klasik sahneleme yöntemini az kullanır. Sahnelemede, diyalog yöntemi anlatıcının aracılığını azaltır. Yıldız Ramazanoğlu ise diyalogları; yorumlama, bilgi verme ifadeleriyle birlikte kullanır. Bu durumun yazarın anlatım özellikleri içinde iki anlamı vardır. Birincisi, Yıldız Ramazanoğlu, iç dünya ağırlıklı bir anlatım yapar. İkincisi, yazarın hikâyeleri genelde, hacimce uzundur. Yazar kullandığı yöntemlerle daha fazla sahne anlatır. Yazarın hikâyelerinde iç dünya anlatımlarının yeri önemlidir. Bu durum yazarın sahne anlatma tarzına da yansır. Yazarın sahnelerinde, dışa dönük gösterme ile içe dönük göstermenin iç içe olduğu görülür. Yıldız Ramazanoğlu’nun hikâyelerinin genelde uzundur. Yazarın anlatımında iç dünyanın gösterilmesi daha ön plandadır. Dış dünyayı gösteren sahnelerin kısa tutulur. Bu sahneler iç dünyaya ait anlatımların arasında, yer yer onlarla iç içe yapılır. İşte bütün bunlar Yıldız Ramazanoğlu okurunun işini güçleştirir. Yazarın hikâyeleri daha yavaş, daha yoğun, daha dikkatli bir okumayı talep eder. Bu yavaşlık ve dikkat önemlidir. Aksi halde özellikle karakter anlatıcıların kimi önemli dikkatleri, bu dikkatlerin yansıması olan yorumlar gözden kaçabilir. Bu dikkat ve yorumlar karakterleri anlamak açısından önemlidir. Aynı durum, karakterler metin dışı anlatıcı tarafından anlatılırken de söz konusudur. Yıldız Ramazanoğlu’nun hikâyelerinde iç dünya anlatımlarının yeri önemlidir. Sahneleme ağırlıklı anlatımda dış/nesnel dünya ön plandadır. Sahnelemede, karakterler nesnel dünyadaki sahneler içinde gösterilirler. Sahneleme yönteminin az olduğu anlatımlarda karakterlerin iç dünyalarını gösteren, karakterler hakkındaki doğrudan bilgi veren anlatımlar ağırlık kazanır. İç dünyayı anlatmak için değişik anlatma yöntemleri vardır. Bu yöntemler Yıldız Ramazanoğlu’nun hikâyelerinde çokça kullanılır. Bunun yanında yazarın hikâyelerinde klasik anlamdaki sahnelemelerin azdır. Mevcut sahnelerde ise sahneleme yönteminin nesnel dünyayı aracısız gösterme işlevi azaltılmıştır: Diyaloglar azdır, diyalogların genellikle iç dünyalar arasında ve yorumlayıcı ifadelerle birlikte verilir vb. Bu durum yazarın hikâyelerinde anlatımın iç dünya üzerinden yapılmasına katkı sağlar.

Anahtar Kelimeler: