Özet:

Türkiye gibi gelişmekte olan ve petrol ithal eden bir ekonomide pek çok sektör, doğrudan ya da dolaylı olarak hemen hemen tüm endüstrilerde bir girdi olarak ciddi anlamda petrole bağımlıdır. Bu yüzden de petrol fiyatlarındaki artışlar girdi fiyatlarını artırmakta ve bu durum sonuçta üretim maliyetlerin artmasını beraberinde getirerek işsizlik oranlarını etkilemektedir. Bunun yanı sıra petrol fiyatlarındaki artış enflasyon, ekonomik büyüme, ekonomik kalkınma, kamu harcamaları, kamu gelirleri, bütçe açığı, faiz oranları gibi birçok ekonomik değişken üzerinde de olumsuz etkiye sahiptir. Literatürde petrol fiyatları ve işsizlik arasındaki ilişkiyi Türkiye için inceleyen çok az sayıda çalışma (bknz: Dogrul ve Soytas (2010); Erkan ve diğ., (2011)) vardır. Bu çalışmanın amacı 1980-2012 dönemi itibarıyla Türkiye için işsizlik oranları ile petrol fiyatları arasındaki ilişkinin varlığı ve yönünü araştırmaktır. Bu amaçla çalışmada yapısal kırılmaları dikkate alan Zivot-Andrews ve Kapetanios birim kök testi, Gregory-Hansen eşbütünleşme testi ile Toda-Yamamoto nedensellik analizi kullanılmıştır. Zivot-Andrews ve Kapetanios birim kök testine göre hem petrol fiyatları hem de işsizlik oranları serileri durağandırlar. Bu seriler arasındaki uzun dönemli ilişki Gregory-Hansen eşbütünleşme testi ile incelenmiş ve değişkenler arasında uzun dönemde eşbütünleşme ilişkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Petrol fiyatları ve işsizlik değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisini tespit etmek için yapılan Toda-Yamamoto nedensellik analizine göre nedensellik sonuçları beklenildiği gibi petrol fiyatlarından işsizlik oranlarına doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: