Özet:

Bu araştırmada, BM’nin Kıbrıs’ta yönlendirdiği toplumlararası görüşmelerin analitik özellikleri ve safahatı ele alınmıştır. Buradan hareketle araştırmanın temel amacı, BM tarafından yapılanlar ve müzakere sürecinde Kıbrıs’ta cereyan eden olaylar incelenmiştir. BM’nin 1959 Zürih ve Londra Antlaşmalarından sonra Kıbrıs’a bakış açısıyla toplumlararası çatışmaların başlamasından sonraki bakışı bir değildir. Zira BM, bundan böyle meselenin taraflarından birisi olmuştur. Bundan hareketle Kıbrıs’ta taraflar arasında süren ve BM nezaretinde yapılan toplumlararası görüşmeler, uzun süreçli olmuş ve inişli çıkışlı bir seyir takip etmiştir. Dolayısıyla toplumlararası görüşmelerde belirli özelliklerin olmadığını veya belirli tekniklerin uygulanmadığını söylemek mümkün değildir. Durum bu merkezde olunca kimilerine göre bu sürecin devam etmesinin, kimilerine göre ise kesilmesinin en iyi yol olduğu iddia edilmiştir. Ancak Kıbrıs’taki taraflar, 1992 yılından sonra toplumlararası görüşme stratejilerinde birtakım değişlilikler yapmışlardır. Türk tarafı, Kıbrıs meselesinin uluslararası forumlara götürülmeksizin Ankara ve Atina’nın desteğinde ve toplumlararası görüşmeler yoluyla çözümlenmesini istemiştir. Rumlar ise toplumlararası görüşmelerin kesilmesinden ve Kıbrıs meselesinin uluslararası forumlara taşınmasından yana olmuşlardır. Böylece toplumlararası görüşmelerin tabiî süreci, BM’den ziyade, AB nezdinde gelişmeye başlamıştır. Buna göre BM de görüşmelerdeki stratejisini değiştirmiş ve 2002 yılından itibaren ‘arabuluculuk’ ve ‘iyi niyet’ misyonundan ziyade ‘hakemlik’ sürecine geçen bir misyon takip ettiği görülmüştür. Bu gerçekten hareketle araştırma, beş ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde BM nezaretinde yapılan toplumlararası görüşmelerin birinci safhası (1968-1974), ikinci bölümde 1975-1983 safhası, üçüncü bölümde 1983-1990 safhası, dördüncü bölümde 1990-2002 safhası, beşinci ve son bölümde ise 2002’den günümüze kadarki safhasının temel özellikleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: