Özet:

Bireysel ve toplumsal hareketliliğin artması ve her alanda uluslararası işbirliğinin gerekliliği yabancı dile olan ilgi ve gereksinimin bir zorunluluk haline dönüşmesine yol açmıştır. Yabancı dil öğrenimi ve öğretimiyle ilgili yeni yöntem ve teknik arayışları, bilimsel çalışmaların sonucu olarak elde edilen bilgilerin dil öğreniminde ve öğretiminde kullanılması, zamandan ve emekten tasarruf etme gayretleri, olumlu gelişmeler olarak görülürken, yabancı dil öğrenimi-öğretimiyle ilgili, “On dakikada İngilizce, Üç dakikada etkileşimli Türkçe, bir haftada yabancı dil, on iki günde yabancı dil, bir ayda yabancı dil, yabancı dil öğreten robot, bir dil öğrenene ikinci dil hediye gibi akıl almaz iddialarda bulunuluyor olması da, öğrenme ve öğretim kuramları çerçevesinde değerlendirildiğinde, yanıltıcı yönlendirmeler olarak görülmektedir. Yabancı bir dilin çok kısa bir zamanda ve çok fazla emek harcamadan öğrenilebileceğini iddia eden kişi ve kurumlar, bireyleri yabancı dil öğrenimi konusunda kafa karışıklığına sevk etmektedir. Bu durum, yabancı dil alanında ciddi eğitim veren kurum ve kuruluşları adeta tartışılır hale getirmektedir. Bunun da ötesinde, bu tür bilimsel tabandan yoksun iddialar, bireylerde, yabancı dil öğrenmek gibi belirli bir zaman ve emek gerektiren hedeflere ulaşmada motivasyon kaybı ve bıkkınlığa neden olabilmektedir. Büyük bir hevesle dil öğrenmeye başlayan, belli bir süre çok fazla emek veren ve buna rağmen iddia edildiği gibi akıcı bir şekilde yabancı dil konuşamayan bireylerin, sorunu, öncelikle kendilerinde (“Ben yabancı dili öğrenemiyorum”), dil öğreten kişi ve kurumlarda (“Bunlar yabancı dil öğretemiyorlar” ) veya öğretim materyallerinde (“Bu kitaplar iyi değil”) aramaya başladığı görülmektedir. Yabancı dil öğreniminin bir dizi sözcük ezberlemenin, dil kurallarını öğrenmenin ötesinde emek ve zaman gerektiren bir süreç olduğu göz ardı edilmektedir. Dil öğretiminde izlenen yolun bir dil öğretim yöntemi olabilmesi için, dilbilimsel ve eğitbilimsel dayanağı ve tanımı olması gerekir. Dil öğretiminde kullanılan bir tekniğin, hafıza tekniklerinin, teknoloji destekli dil öğretiminin, dil öğretim yöntemi olarak sunulması konunun ne kadar basite indirgendiğinin açık örneklerini oluşturmaktadır. Bu araştırmanın amacı, yabancı dil öğrenenleri yabancı dil öğrenimi konusunda basın yayın organlarında yer alan spekülatif reklamlar hakkında bilgilendirmek, para kazanma amacıyla sunulan mal ve hizmetlerin öğreticiliği ve geçerliliği konusunda bilinçlendirmektir. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verilerini, yabancı dil öğretimiyle ilgili basın-yayın organlarında yer alan, erişilebilen reklamlar ve yabancı dil kursu düzenleyen kişi ve kuruluşların iddiaları oluşturmuştur. Medyada yer alan bu tür reklamların doğruluk, öğrenilebilirlik ve öğretilebilirlik düzeyi, her bir reklamda ileri sürülen argümanlar doğrultusunda ele alınmıştır. Temel dil becerilerine (dinleme, konuşma, okuma ve yazma) ne düzeyde yer verildiği, bunlar için öngörülen süre ve bir bireyin bu becerileri öngörülen sürede edinme olasılığı, TOEFL, Test DAF, DELE, DALF gibi uluslararası geçerliliği olan dil sınavlarına hazırlanmak için harcanan süreyle karşılaştırılmıştır. Önerilen yöntem ve teknikler, kullanılan araç ve gereçler, dili öğrenme ve işleme örnekleri, dili kullanma örnekleri disiplinler arası yaklaşımla ele alınmış ve çözümlenmiştir. Elde edilen veriler, eğitbilim, nöro-dilbilim, sosyo-dilbilim ve CEF (Common European Framework) temel alınarak değerlendirilmiş, bilimsel veriler ışığında yargıya varılmaya çalışılmıştır. Dil öğrenimi-öğretimi, ister anadil isterse yabancı dil olsun sınırları zamanla çizilemeyen bir süreçtir. Bireyin karşılaşabileceği dilsel iletişim ortamlarının ve koşullarının ne kadar fazla çeşitlenebildiği göz önünde bulundurulduğunda, bu sürecin yalnızca sınırlı söz varlığına, kalıp ifadelere ve dil kurallarına egemen olmaktan ibaret olmadığı anlaşılacaktır. Yabancı bir dili öğrenmek ve her türlü iletişim ortamında kullanmakla, belli bir durumda yabancı dilden bir şeyler söylemek farklı adlandırılmalıdır.

Anahtar Kelimeler: