Özet:

Bilişim alanındaki gelişmeler, geride bıraktığımız yüzyılın ve 21. yüzyılın en önemli gelişmeleridir. Teknolojideki gelişmeler eğitimin her alanında teknolojilerin daha çok kullanılmasını ve hızla yaygınlaşmasını sağlamaktadır. Yabancı dil öğretiminde kullanılan yöntem ve yaklaşımların tarihsel gelişimine bakıldığında da neredeyse tamamının teknolojik buluş ve bilimsel gelişmelere koşut olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Ses ve görüntü ya da her ikisini bir arada üretip yaymaya yarayan ve birçok teknolojik buluştan yararlanan dil öğretim alanı, söz konusu özellikleri bir bütün olarak bünyesinde barındıran kişisel bilgisayar (PC) teknolojisini, dil öğretimindeki diğer gelişmelerin ışığında, 1980’li yılların ortalarından itibaren sıklıkla kullanmaya başlamıştır. Yabancı dil öğretmenleri ve bilgisayar programcıları bir araya gelerek dil öğretiminde kullanılmak üzere farklı işlevleri olan yazılımlar geliştirmişlerdir. 21. yüzyılda, yabancı dil öğretiminin dil bilgisi öğretmekten öte bir beceri öğretimi olduğu ve insanlar arasında iletişim sağlama gibi temel bir işlev üstlendiği görüşü benimsenmektedir. Bu açıdan bakıldığında yabancı dil öğretiminde teknolojinin sağladığı araçlarla geliştirilebilen zengin öğrenme ortamları; dil öğreniminin dört temel becerisi olan dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini geliştirmektedir; uzaktan dil öğretimi ile öğrenenlere kolay ulaşılabilen, esnek, etkili ve öğrenci merkezli öğrenim olanakları sunulmaktadır. 90’lı yıllarla birlikte iletişim ve bilgisayar ağlarının, kısacası İnternetin bütün dünyada yaygınlaşıp kullanılmasıyla söz konusu ağ üzerinde de her dilden öğretim siteleri tasarlanmıştır. Böylelikle bu alanda da bireysel ve uzaktan eğitim olanağı doğmuştur. İnternet yabancı dil öğrenicilerine dinleme, konuşma, okuma yazma gibi sahip olmaları gereken dört beceriyi kazandırabilecek özelliklere sahiptir. İnternet diğer yandan da dili sadece yapısal bir sistem olarak değil aynı zamanda ses ve görüntü imkânlarıyla dili sosyo kültürel ögeleriyle de kazandırabilecek özelliklere sahiptir. İnternetteki ses ve görüntü son yıllardaki hızlı gelişimi uzaktan dil öğrenicisine de önemli imkânlar sunmaktadır. Yabancı dil öğretiminde farklı beceri ve alanların öğrenen tarafından edinilmesi beklenmektedir, bu bağlamda öğrenenlerin farklı duyularına hitap eden artırılmış gerçeklik uygulamarı kullanılabilmektedir. Ancak bir web tabanlı uzaktan dil öğretim programının hazırlanması oldukça zordur. Web tabanlı uzaktan dil öğretim programları bir takım çalışmasıdır: Eğitim tasarımcıları, dil uzmanları, bilgisayar programcıları, grafik tasarımcılar, video uzmanları, fotoğrafçılar ve öğreticiler. Geçmişten getirdiği bağlarla dünyanın çok çeşitli ülkeleriyle iletişim içinde olan Türkiye, kültürel mirası ve önemli konumuyla her dönemde dünyanın ilgisini çeken bir ülke olmuştur. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi, son yıllara kadar üzerinde yeterince durulmamış bir konudur. Buna karşın Türkçe öğrenmek isteyenlerin sayısı giderek artmaktadır. Dünya üzerinde iş, eğitim, turizm, göç gibi nedenlerle ülkeler arasındaki insan hareketliliğinin ve buna bağlı olarak da dil öğrenme ihtiyacının giderek artacağı beklenmektedir. Uluslararası kuruluşlar dil öğrenme faaliyetlerini desteklemekte; alternatif dil öğretim yöntemleri öncelikli bir alan olarak dile getirilmektedir. Yabancı dil öğrenmenin bir gereklilik hâlini aldığı günümüzde yabancılara Türkçe öğretiminin önemi de giderek artmaktadır. Dünyada açık ve uzaktan eğitimin artan önemi ve kullanımı, çok çeşitli ve zengin öğrenme ortamları sağlaması, dil öğretimi için çok sayıda aracın birlikte işe koşulabilmesi, coğrafya engelini ortadan kaldırarak farklı coğrafyalardan öğrencileri bir araya getirebilmesi, esnek zaman gibi çeşitli avantajları sayesinde uzaktan web tabanlı yabancı dil öğretim programları giderek artmaktadır. Bu çalışmada web tabanlı uzaktan dil öğretimindeki gelişmeler ve Türkçenin bir yabancı dil olarak öğretimi ele alınacaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler; dil öğretimi ve teknoloji, bilgisayar destekli dil öğrenimi, web tabanlı uzaktan dil öğretimi programları ve web tabanlı uzaktan Türkçe öğretimi başlıkları altında sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler: