Abstract:

Bu çalıĢmada, Bayatî‟nin Câm-ı Cem-âyîn adlı eserindeki Cem Sultan‟a ait hasb-i hâl türü Ģiirler üzerinde durulmuĢtur. ÇalıĢmanın amacı eserden yola çıkarak Ģairin hayatı, kiĢiliği, Ģiirleri ve dönemi hakkında bilinmeyenleri ortaya koymaktır. ÇalıĢma, ġehzâde Cem (ö. 900/1495)  ve Hasan Bayatî (ö. 900/1495‟te sağ)  arasında Kâbe‟de Ģiirle baĢlayan dostluğu; Câm-ı Cem-âyîn adlı eserin yazılıĢ sebebi, konusu, önemi ve neĢrini içermektedir. Bu çalıĢmayla, Cem‟in Türkçe divanında yer almayan iki Ģiiri incelenmiĢ olup hem bu Ģiirlerden hem de Ali Emîrî‟nin tespitlerinden yola çıkılarak Cem Sultan‟a dair yeni bilgilere ulaĢılmıĢtır. Türk-Osmanlı neslinin öz tarihçesi olan Câm-ı Cem-âyîn, Bayatî ve özellikle Cem Sultan‟ın hayat ve kiĢiliğine dair önemli bilgiler içermesi bakımından oldukça önemli bir eserdir. ÇalıĢma giriĢ, iki bölüm, sonuç ve kaynakçadan oluĢmaktadır. GiriĢ bölümünde, Câmı Cem-âyîn‟i eski harflerle neĢreden Ali Emîrî‟nin ön sözü ve eserin dîbâcesindeki bilgiden hareketle eser ve müellifi hakkında bilgi verilmiĢ, sonra adı geçen eserin Ģekil, içerik ve yayın bilgisi üzerinde durulmuĢtur. Birinci bölümde, iki farklı eserden Cem‟in hayatına dair yeni bilgiler aktarılmıĢ, Bayatî‟nin Farsça bir gazeli ve bu gazele Cem Sultan tarafından yazılan Türkçe bir nazire gazel incelenmiĢtir. Ġkinci bölümde, Câm-ı Cemâyîn‟in hatime bölümünde yer alan ve çalıĢmamıza konu olan tarihî bir “tahmisnâme” Ģekil, içerik, dil ve anlatım özellikleri yönünden incelenmiĢtir. Hasb-i hâl türündeki bu önemli manzumenin tam metni, dil içi çevirisi ve notlarla birlikte verildikten sonra sonuç ve kaynakça yazımıyla çalıĢma tamamlanmıĢtır. 

Keywords: