Özet:

Son dönemlerde, gündelik hayatın tüm boyutlarında önemli değişmeler gerçekleşmektedir. Birçok araştırmacıya göre, bu değişmelerin temelinde bir makro süreç olarak küreselleşme bulunmaktadır. Küreselleşme etkilediği bu boyutlara bağlı olarak mekansal yapıları da değiştirmekte ve dönüştürmektedir. Bu dönem içerisinde, ulus-devlet güç kaybetmekte, bölgeler ve kentler yeni ekonomik düzenin işleyişi için önemli odaklar haline gelmektedir. Bu değişim süreci içerisinde, planlamanın mekansal sorunları ele alma biçimleri de, küresel bağlamın piyasa mekanizmalarını planlamanın önüne geçirme taleplerinden doğrudan etkilenmektedir. Bunun sonucunda, kentsel ölçekte, sermayenin mekansal taleplerinin hayata geçirilmesini zorlaştıran bütüncül kent idealleri geri plana atılmakta ve kentsel yapıları etkileyen mekansal gelişme, özellikle büyük kentlerde, küresel sermayenin finanse ettiği tekil kentsel projelere dayandırılmaktadır. Bu değişim, planlama müdahalesinin gerekçelendirilmesinde kullanılantemel ilke olan kamu yararı ile planlama arasındaki mesafenin açılmasına neden olmaktadır. Bu çalışma, böyle bir bağlam içerisinde, kamu yararı ve planlama arasındaki uyumlu ilişkinin nasıl bozulduğunu ve hangi koşullar içerisinde yeniden üretilebileceğini tartışmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, ilk olarak, kentlerin ve kentsel planlamanın yeni bağlamı olarak küreselleşme çözümlenmeye çalışılmış, daha sonra küreselleşmenin mekansal taleplerinin nasıl hayata geçirileceği konusunda kritik önemde olan planlama yaklaşımlardaki değişme irdelenmiştir. Çalışma, söz konusu değişmenin kamu yararı ve planlama arasındaki ilişkiyi nasıl zayıflattığı ve bu ilişkinin nasıl yeniden üretilebileceği ile sonlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler: