Kullanım Kılavuzu
Neden sadece 3 sonuç görüntüleyebiliyorum?
Sadece üye olan kurumların ağından bağlandığınız da tüm sonuçları görüntüleyebilirsiniz. Üye olmayan kurumlar için kurum yetkililerinin başvurması durumunda 1 aylık ücretsiz deneme sürümü açmaktayız.
Benim olmayan çok sonuç geliyor?
Birçok kaynakça da atıflar "Soyad, İ" olarak gösterildiği için özellikle Soyad ve isminin baş harfi aynı olan akademisyenlerin atıfları zaman zaman karışabilmektedir. Bu sorun tüm dünyadaki atıf dizinlerinin sıkça karşılaştığı bir sorundur.
Sadece ilgili makaleme yapılan atıfları nasıl görebilirim?
Makalenizin ismini arattıktan sonra detaylar kısmına bastığınız anda seçtiğiniz makaleye yapılan atıfları görebilirsiniz.
 Görüntüleme 145
 İndirme 57
X. (xvı.) Yüzyıla Ait Üç Sancak Kanunnâmesine Göre Kemah, Âmid ve Pojega Sancaklarının Sosyoekonomik Durumu
2019
Dergi:  
Cumhuriyet İlahiyat Dergisi
Yazar:  
Özet:

Osmanlı hukuk sistemi şer’î ve örfî hukuku esas almıştır. Örfî hukuk, şer’î hukuka aykırı olmayan kanunlardan oluşmaktadır. Örfî hukukun uygulanmasındaetkili olan düzenlemeler ise umumi kanunnâmelerdir.  Bu kanunnâmeler, padişahın emir ve fermanlarını ihtiva eder. Osmanlı Devleti’nde belirli aralıklarla vergi tespiti şeklinde arazi sayımları yapılırdı. Yapılan bu sayımlar, tahrir defterlerine kaydedilirdi. Sancak kanunnâmeleri de tahrir defterlerinde yer alırdı. Sancak kanunnâmelerinde, vergiler ve ehl-i örfün haksız uygulamalarının yanı sıra çeşitli vergi düzenlemeleri bulunmaktadır. Sancak kanunnâmeleri, bulunduğu yerin sosyal, ekonomik ve coğrafi özellikleri, örf ve adetleri dikkate alınarak tanzim edildiği için toplumsal ve iktisadi tarih ile topografyaya ilişkin ayrıntılı bilgilere ulaşılmasını sağlaması açısından önemlidir. Bu makalede, X. (XVI.) Yüzyılda birbirine yakın tarihlerde yazılmış olan üç sancak kanunnâmesi incelenmiştir. Bunlar, Kemah, Âmid, Pojega sancak kanunnâmeleridir. Ele alınan bu sancak kanunnâmeleri, örfî hukukun uygulamalarına dair önemli örnekler ihtiva etmektedir. Kanunnâmelerde, çeşitli vergi düzenlemeleri, değiştirilen veya kaldırılan uygulamalar, vergi miktarları, bazı cezalar yer almaktadır. Kanunnâmelerin sunduğu veriler çerçevesinde X. (XVI.)  Yüzyıl özelinde bu üç sancağın ekonomik ve sosyal durumu mukayeseli değerlendirilmiştir. Özet: Osmanlı hukuk sistemi şer’î ve örfî hukuktan oluşmaktadır. Örfî hukuk, padişahın gerekli gördüğü bazı düzenlemeleri esas almıştır ve kanunlardan müteşekkildir. Örfî hukukun şer’î hukuka ters düşmemesi gerekir. Osmanlılar bir yeri fethettiklerinde orada cari olan kanunları (Uzun Hasan kanunları gibi), ihtiyaç halinde yaptıkları değişiklikler veya iptaller dışında umumiyetle korumuşlardır. Sancak kanunnâmeleri, Osmanlıların fetih akabinde vergi tespiti için yaptıkları sayım neticesinde tahrir defterlerine yerleştirilmişlerdir. Aynı zamanda padişah tarafından tasdik edilen, kamu ve ceza hukuku, örfî vergi düzenlemeleri, pazar vergilerinin miktarları gibi konuları kapsar. Bu makalede, Kanuni Sultan Süleyman dönemine ait farklı bölgelerdeki sancak kanunnâmeleri yakın tarihli olarak seçilmiştir. Ele alınan sancak kanunnâmeleri, (937/1530) yılına ait Erzurum vilayeti Kemah sancağı, (947/1540) yılına ait Diyarbekir vilayeti Âmid sancağı ve (950/1545) yılına ait Budin vilayeti Pojega sancağına aittir. Bunun sebebi, söz konusu tarih aralığında vergi ve uygulamalardaki farklılık veya değişmezlikleri mukayeseli olarak ortaya koyabilmektir. Aynı zamanda örfî uygulamaların etkinliği ve şer’î hukukla bağlantılı olan kısımlarına dikkat çekilmiştir. Sancaklar içerisinde Kemah ve Âmid’de Uzun Hasan kanunlarının bazıları yürürlüktedir. Bu iki sancakta bâc vergilerinin bazıları ve bunun dışındaki birtakım vergiler kaldırılmış veya hafifletilmiştir. Halkın, vergilerin ağırlığından dolayı yaptıkları şikayetlerin dikkate alındığı görülmektedir. Mesela, Kemah’ta Ermeni papazlar ve piskoposlar için köylünün ödediği murahhasiyye akçesi bunlardan biridir. Kaldırılan vergiler içerisinde kulluk ve harman resmi, çeşitli iş kollarından alınan vergiler vardır. Bazı mahalli idareciler tarafından ihdas edilen vergilerden olan, sancak ve kale beylerinin evlilik merasimlerinden âdet adı altında tahsil ettikleri vergi de bidat görülerek iptal olunmuştur. Sancakların üçüne birlikte bakıldığında mahalli idareciler tarafından vergi tahsili sırasında yapılan haksız ve hukuksuz tahsilatların kaldırıldığına ve bunların bidat kabul edildiğine dair ikazlar dikkati çekmektedir. Kemah sancağı kanunnâmesi, 13 sayfadır. Coğrafi konumu ve askerî geçiş güzergahı üzerinde olan Kemah’ın, Trabzon, Hasankeyf gibi şehirlerle ticarî münasebetleri vardır. Kemah’ta şemhane, bezirhane, meyhane vardır.  Kemah, iklimin ziraat üzerinde etkili olduğu yerlerden birisidir. Kemah ekonomisinin temelini ticaret, ziraat, küçük baş hayvancılık, arıcılık oluşturmaktadır. Kervan ticaretinin önemli olduğu Kemah’ta, geçiş yolu üzerinde bulunmasının da etkisiyle ticari mallar değer taşımaktadır. Kemah kanunnâmesinde haksız yere adam öldürme, yaralama ve zina ile ilgili çeşitli tazir cezaları da yer almaktadır. Şehirde ortak mülkiyet hakkı olan harklar vardır. Ayrıca değirmenlerin olması Kemah’ta nehirlerden istifade edildiğini göstermektedir. Âmid sancağı kanunnâmesi defterde iki sayfa olarak yer almaktadır. Kanunnâmenin muhtasar olmasının sebebi, umumi Osmanlı kanununda yer alan başlıkların burada tekrar edilmemiş olmasıdır. Bu sebeple diğer kanunnâmelere göre oldukça kısadır. En çok dikkatimizi çeken başlık, Âmid’in Halep-Musul ipek yolu üzerinde olmasından dolayı pazarda canlılığın ve ekonomik hareketliliğin olmasıdır. Dokuma tezgahlarının çok olması pamuk üretiminin yapılmasından kaynaklanmaktadır. Âmid’de boyahane ve şaphane bulunmaktadır. Pazarda satılan çivit ve Âmid’e has kızıl boya, dokumacılığın önemini göstermektedir. Kızıl boya ile boyanan Diyarbekir pamuk ipliği Avrupa’da da rağbet edilen ve dokumada tercih edilen ipliktir. İpekli kumaşlar iç ve dış piyasada tercih edilmektedir. Âmid’de dut ağaçlarının çokluğu, ipekböceği yetiştirilmesi ve Âmid ipeğinin değerli ve kıymetli bir kumaş olan tercih edilmesi, pazarda satılması, ihraç edilmesi dikkati çekmektedir. Pazar vergileri ve ayrıca transit ücretler, Âmid’in önemli bir ticari merkez olduğunu göstermektedir. Büyük pazarlar dışında kapalı çarşısı da vardır. Pojega sancak kanunnâmesi ise 7 sayfadır. Saydığımız kanunnâmeler içinde yazısıokunaklı olan kanunnâmedir. Pojega bugünkü Hırvatistan’ın Slavonya bölgesindedir. Kanunnâmede eskiye bağlı uygulamalardan başka yeni bazı düzenlemelerin olduğu görülmektedir. Gayrimüslim nüfus sebebiyle domuz vergisi sadece burada vardır. Transit vergi ücretleri ticari canlılığa işaret etmektedir. Pojega sancağında ise Osmanlı öncesinde var olan monopolye uygulaması ve fıçı resminin devam ettiği görülmektedir. Bununla birlikte Pojega’da harman ve şire zamanı usulsüz olarak tahsil edilen icazet akçesinin ve resid akçesi adıyla alınan verginin kaldırıldığı bildirilmektedir. Aynı şekilde mahalli idarecilerin kendi atları ve hayvanları için halktan otluk bahası adı altında istedikleri akçe ve kendileri için bila bedel yiyecek almalarına müsaade edilmeyeceğine dikkat çekilmektedir. Bu üç sancak üzerinden yapılan değerlendirmelerde şunlar söylenebilir: Kanunnâmelerde reayanın hakları bizatihi padişahın fermanı ile korunmaya çalışılmıştır. Bu yüzden mahalli idarecilerin haksız uygulamalarına müsaade edilmeyeceği ve halktan ihtiyaç dışında vergi alınmaması kanunnâmelerdedikkat çeken unsurlar olarak karşımıza çıkmıştır. Kanunnâmelerin tarihleri birbirine yakın, coğrafi olarak farklılıkların olmasına rağmen vergilendirmede dikkat çeken bir değişiklik yoktur. Ticari hayatın canlılığını koruduğu, tarım faaliyetlerinin bölgenin fiziki şartlarına ve iklime göre devamlılık gösterdiği, hayvancılığın ise yine bölgelerin coğrafyasına göre çeşitlendiği dikkati çekmektedir. Üç sancakta gayrimüslim nüfus olmakla birliktefazla Pojega sancağındadır. Bu durumu domuz vergisinin sadece burada olması ortaya koymaktadır. Kemah, Âmid ve Pojega sancaklarında meyhanenin bulunması, gayrimüslim nüfusa işaret etmektedir. Aynı zamanda burası köylülerin şirelerini sattıkları yer olarak kullanılmaktadır. Kemah ve Pojega’da değirmen resminin alınması, buradaki nehirlerden ortak kullanıma bağlı bir istifadenin olduğunu göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler:

X. (xvi.) Yuzyila Ait Uc Sancak Kanunnâmesine Gore Kemah, Âmid ve Pojega Sancaklarinin Sosyoekonomik Durumu
2019
Yazar:  
Özet:

The Ottoman law system is based on the sheriff and arfic law. The law is made up of laws that are not contrary to the law. The rules of law are the rules of law and the rules of law are the rules of law.  These laws contain the orders of the king and the firms. In the Ottoman state, land calculations were made in the form of tax detection at certain intervals. These numbers were recorded in the drawing records. They were also in the draft books. In the sanctious laws, the taxes and the unfair practices of the peoples, as well as various tax regulations. The Sancak legislation is important to ensure that detailed information about the social and economic history and topography is available, given the social, economic and geographical characteristics of the place where it is located are considered. In this article, X. The 16th) Three sanctuary laws have been studied in the century, which have been written in close history. These are the worshippers, the worshippers, and the worshippers. These laws contain important examples of the law enforcement. The laws include various tax regulations, amended or abolished practices, tax amounts, some penalties. In the framework of the data provided by the law X. The 16th)  The economic and social status of these three sanctions has been compared in the particular century. The Islamic State is a legal system that consists of law and law. The law is based on certain provisions that the king considers necessary and is grateful to the laws. The law must not be violated by the law. When the Ottomans conquered a place, they kept the laws that were carried there (such as the Long Hasan laws), except the changes they did if necessary or the cancellations. The laws of Sancak were placed in the tahriers as a result of the counting they did for tax detection after the conquest of the Ottoman. It also covers topics such as public and criminal law, tax regulations, the amounts of market taxes, approved by the president. In this article, the Sancak laws in different regions belonging to the lawful Sultan Süleyman period have been recently selected. The adopted sanctuary laws belong to the Erzurum province Kemah sanctuary of the year (937/1530) and the Diyarbekir province Amid sanctuary of the year (950/1545) and the Budin province Pojega sanctuary of the year (950/1545) . This is due to the possibility of comparing the differences or variations in tax and practices within the relevant date interval. At the same time, the effectiveness of the archaeological practices and the parts related to the sheriff law have been attracted. There are some of the laws of the long Hasan in Kemah and Amid. In these two sanctions, some of the taxes and some other taxes have been lifted or relieved. The public is considering the complaints they make due to the weight of the taxes. For example, in Kemah, the flow to the kindness that the peasant pays for the Armenian priests and bishops is one of them. In the taxes that are lifted, there are the servants and harman figures, the taxes taken from various business arms. For example, in the case of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage of the marriage. When looking together to the three sanctions, it takes into account the indications that the unfair and unlawful charges made during the tax allocation by the local administrators were removed and that they were accepted by bidat. The edition of the edition is 13 pages. On its geographical location and military transit route, Kemah has trade relations with cities such as Trabzon, Hasankeyf. There are shemhane, bezirhane, meyhane in Kemah.  Kemah is one of the places where the climate affects the ziraat. The foundation of the kemah economy is trade, ziraat, small heads of livestock, harvesting. In Kemah, where the Kervan trade is important, the trade goods carry value as well as the effect of being on the transition path. The law of Kemah also includes various punishments related to injustice killing, injury and zina. In the city there are communal property rights. It also shows that the miners are stumbled from the rivers in Kemah. The book is listed in two pages. The reason that the law is exhaustive is that the titles in the public Ottoman law are not repeated here. This is quite short according to the other laws. The title that attracts our most attention is that because Amid is on the Halep-Musul silk road, the market has vitality and economic mobility. A lot of textile plants are caused by the production of cotton. There are shades and shades in Amid. The nails and red paint that is specific to Amid sold in the market indicate the importance of texture. Painted with red paint, Diyarbekir cotton wire is the wire that is also popular in Europe and in texture. Silk fabric is preferred in the internal and external markets. In Amid, the abundance of dut trees, the cultivation of silk and the preference of the Amid thread, which is a valuable and valuable fabric, is sold in the market, exported. Market taxes and transit fees also indicate that Amid is an important trading center. Except for large markets, there are closed markets. The book is set in 7 pages. It is the law that we have written in the law. Pojega is located in the Slavonia region of today's Croatia. In the law, there are some new regulations in addition to the old-lawed practices. There is only a swine tax due to the non-Muslim population. Transit tax fees indicate commercial vitality. In the Pojega sanctuary, it is seen that the monopoly applied before the Ottoman exists and the fisting picture continues. However, in Pojega is that the tax is removed by the exhaust tax and the tax received by the name of the rescue tax, which is unfairly charged in the harman and shire time. In the same way, it is noted that the local governors will not be allowed to take food for their own horses and animals from the people under the name of the grass and the price they want for themselves. In these trials, it is possible to say: The rights of the ruler in the laws are tried to be protected by the ferment of the bizatihi padişah. Therefore, it has come to us as the elements that draw into the laws that the local governors will not be permitted to their unfair practices and that the people will not be taxed except for the need. The dates of the laws are close to each other, although geographically there are differences, there is no noticeable change in taxation. It is noted that the commercial life preserves the vitality, that agricultural activities are continuous according to the physical conditions and climate of the region, and that the livestock is diversified according to the geography of the regions. Three of them are in the midst of the town, and they are in the midst of the town, in the midst of the town. This indicates that the pork tax is only here. In the midst of the covenant, and in the midst of the covenant, and in the midst of the covenant, and in the midst of the covenant, and in the midst of the covenant. It is also used as a place where the peasants sell their shells. The drawing of the painting of the mining in Kemah and Pojega shows that there is a common use-related land from the rivers here.

Atıf Yapanlar
Bilgi: Bu yayına herhangi bir atıf yapılmamıştır.
Benzer Makaleler
Cumhuriyet İlahiyat Dergisi

Alan :   İlahiyat

Dergi Türü :   Uluslararası

Metrikler
Makale : 1.205
Atıf : 2.516
© 2015-2024 Sobiad Atıf Dizini